Sgraffito
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Sgraffito is een decoratieve techniek waarbij in lagen gekleurd pleisterwerk wordt gekrast om figuren of patronen te creëren, waardoor de onderliggende kleur zichtbaar wordt.
Omschrijving
De term sgraffito is afgeleid van het Italiaanse woord 'sgraffiare', wat krassen of krabben betekent. Het is een techniek die al sinds de oudheid in Europa wordt gebruikt, populair was in Italië in de 15e en 16e eeuw, en ook in Afrikaanse kunst voorkomt. Bij sgraffito in de bouw worden meerdere, contrasterende gekleurde lagen pleister op een muur aangebracht. Voordat de pleister volledig is uitgehard, wordt met gereedschap in de bovenste laag gekrast volgens een vooraf bepaald ontwerp. Hierdoor komt de kleur van de onderliggende pleisterlaag (of lagen) tevoorschijn, wat resulteert in een decoratieve afbeelding of patroon. De scherpe lijnen die hierbij ontstaan, geven de decoratie vaak een grafisch uiterlijk.
Toepassing en soorten
Sgraffito wordt voornamelijk toegepast als wanddecoratie op buitenmuren, maar ook op binnenmuren van gebouwen. In Nederland kende de techniek een opleving tijdens de wederopbouwperiode, mede vanwege materiaalschaarste en relatief lage kosten. De motieven kunnen zowel figuratief als ornamentaal zijn, en vaak werden in de art nouveau periode gestileerde bloemen, planten of figuren gebruikt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de 'echte' sgraffito, waarbij elke kleur een aparte stuclaag is, en de 'Belgische' sgraffito, waarbij de kleuren deels worden geschilderd op één of twee pleisterlagen. Naast pleisterwerk kan sgraffito ook worden toegepast op keramiek, waarbij in een sliblaag wordt gekrast om de onderliggende kleikleur te onthullen.
Vergelijkbare termen
Graffiti
Gebruikte bronnen: