Schouw
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een schouw is het gedeelte van een schoorsteen dat zich boven een stookplaats bevindt, bedoeld om rook en verbrandingsgassen op te vangen en af te voeren.
Omschrijving
De schouw vormt het onderste deel van een schoorsteenconstructie en bevindt zich direct boven de haard of kachel. Historisch gezien verving de introductie van de schouw een eenvoudig gat in het dak voor rookafvoer. De schouw vangt de warme lucht en rook op en leidt deze naar het rookkanaal of de schoorsteenpijp, die de gassen verder naar buiten transporteert. Naast deze functionele rol heeft de schouw vaak ook een esthetische waarde en kan het een opvallend element in een ruimte zijn. De afmetingen van een schouw zijn van belang voor een goede 'trek', de luchtstroom die nodig is voor efficiënte afvoer; een te kleine of te grote diameter kan problemen veroorzaken zoals condensatie of onvoldoende trek. Hoewel schouwen traditioneel bij open haarden horen, kunnen ze ook worden toegepast bij andere verwarmingstoestellen. Tegenwoordig wordt een schouw soms gesloopt, bijvoorbeeld om meer leefruimte te creëren of omdat de schouw in slechte staat verkeert en lekkages kan veroorzaken. Bij het slopen moet rekening gehouden worden met een mogelijke dragende of stabiliserende functie van de schouw.
Onderdelen en materialen
Een complete schoorsteen bestaat doorgaans uit de schouw, de schoorsteenpijp (het verticale kanaal) en de schoorsteenkap (de afdekking bovenaan). De schouw zelf kan bestaan uit verschillende onderdelen, zoals een schouwmantel, die het zichtbare en vaak decoratieve deel vormt. Schouwen kunnen worden opgebouwd uit diverse materialen, waaronder baksteen, natuursteen (zoals marmer of Franse witsteen), hout of gips. Antieke schouwen, vervaardigd uit materialen als marmer, steen en hout, zijn nog steeds verkrijgbaar als bouwmateriaal. Ook moderne schouwen kunnen op maat gemaakt worden uit verschillende steensoorten. Bij restauratie of nieuwbouw van gemetselde schoorstenen worden bakstenen gebruikt die passen bij de woning, of beton- en arduindekstenen.
Schouw in andere contexten
Het woord 'schouw' heeft in de bouwkunde ook andere betekenissen. Het kan verwijzen naar een visuele inspectie of keuring van een gebouw of bouwproject, bijvoorbeeld een bouwkundige keuring bij de aankoop van een woning of een juridische schouw om te controleren op naleving van eisen. Ook kan 'schouw' in sommige regio's, met name in België, als synoniem voor schoorsteen worden gebruikt. Daarnaast is 'schouw' een historisch scheepstype, een platbodemvaartuig met een specifieke constructie met voor- en achterbord, gebruikt voor visserij of als pleziervaartuig.
Vergelijkbare termen
Schoorsteen
Gebruikte bronnen: