Schokdemper
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een schokdemper is een mechanisch component dat wordt gebruikt om trillingen en schokken te absorberen of te dempen, en zet hierbij kinetische energie om in warmte.
Omschrijving
Schokdempers, ook wel dempers of schokbrekers genoemd, beperken ongewenste bewegingen of trillingen in diverse toepassingen, zoals voertuigen en constructies. Ze functioneren door de energie van een beweging te absorberen. Een veelvoorkomend type schokdemper is de telescopische demper, die bestaat uit een cilinder gevuld met hydraulische vloeistof waarin een zuiger beweegt. De vloeistof wordt door kleine openingen geperst wanneer de zuiger beweegt, wat energie kost en zorgt voor de demping. Naast hydraulische systemen bestaan er ook dempers die gebruik maken van gas.
Toepassing in de Bouwkunde
In de bouwkunde worden schokdempers en trillingsdempers toegepast om constructies te beschermen tegen dynamische belastingen en trillingen. Ze kunnen worden gebruikt in gebouwen, bruggen en andere civiele kunstwerken, met name in gebieden die gevoelig zijn voor aardbevingen of waar veel trillingen optreden door bijvoorbeeld verkeer. Seismische dempers, die voldoen aan normen zoals EN 15129, worden onder gebouwen geplaatst om te voorkomen dat trillingen van de grond direct worden overgedragen aan de bovenbouw. Dit 'building base isolation' helpt schade te voorkomen en verhoogt de weerstand van het gebouw tegen aardbevingskrachten. Naast het beschermen tegen aardbevingen, worden trillingsdempers ook gebruikt voor het isoleren van contactgeluid en trillingen, bijvoorbeeld bij de montage van voorzetwanden of machines in gebouwen.
Werking en Soorten
De werking van een schokdemper is gebaseerd op het omzetten van bewegingsenergie in een andere vorm van energie, meestal warmte, door middel van weerstand. Bij hydraulische schokdempers zorgt de weerstand van de vloeistof die door kleine openingen wordt geperst voor deze omzetting. Er zijn verschillende soorten dempers en isolatiesystemen die in de bouw worden ingezet, waaronder hydraulische dempers, viskeuze dempers (die energie absorberen via een viskeuze substantie) en systemen die gebruik maken van rubberen of stalen veren voor trillingsisolatie. Ook tuned mass dampers (TMD's) worden toegepast in bijvoorbeeld hoogbouw om de effecten van windbelasting te reduceren door extra demping toe te voegen.
Vergelijkbare termen
Trillingsdemper
Gebruikte bronnen: