Schaafbeitel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een schaafbeitel is een snijdend onderdeel van een schaaf, gemaakt van metaal, voornamelijk gebruikt voor het bewerken van hout om oppervlakken gladder, vlakker of dunner te maken.
Omschrijving
De schaafbeitel is het essentiële snijelement in diverse soorten schaven. Het is een metalen beitel, veelal vervaardigd uit staal of voorzien van hardmetaal, met een scherpe snede aan de onderzijde. In een schaaf wordt de beitel onder een vaste hoek ten opzichte van de zool geplaatst en kan de mate waarin deze uitsteekt worden afgesteld om de dikte van de te verwijderen laag (de 'krul' of 'spaan') te bepalen. Veel schaven, zoals de blokschaaf, maken gebruik van een schaafbeitel in combinatie met een keerbeitel. De keerbeitel klemt de schaafbeitel vast en helpt de losgesneden spaan te breken en af te voeren, wat verstopping van de schaaf tegengaat. Door de schaaf over het hout te bewegen, worden de hoogste punten weggenomen.
Materialen
Schaafbeitels worden traditioneel gemaakt van staal. Er zijn echter ook schaafbeitels van verchroomd koolstaal voor een langere scherpte, en hardmetalen (HM) schaafbeitels die geschikt zijn voor het bewerken van hardere en abrasieve materialen zoals massief hout, verlijmde platen en harde kunststoffen. Hardmetalen beitels hebben over het algemeen een aanzienlijk langere levensduur dan beitels van High Speed Steel (HSS).
Onderhoud en Slijpen
Voor een efficiënte werking is het essentieel om de schaafbeitel scherp te houden. Het slijpen zorgt ervoor dat het snijvlak egaal is en er geen bramen aanwezig zijn. Dit kan met een slijpsteen of slijpmachine. Na het slijpen wordt de beitel vaak gewet met een wetsteen om deze vlijmscherp te maken. De hoek waaronder een schaafbeitel geslepen wordt, kan variëren, maar een veelgebruikte hoek is 25 graden voor de vouw, met een wetfase van 30-35 graden. Regelmatig wetten van de beitel vermindert de noodzaak om terug te grijpen naar grovere slijpmethoden. Een geleider kan gebruikt worden om de beitel tijdens het slijpen in de juiste hoek te houden.
Vergelijkbare termen
Beitel
Gebruikte bronnen: