Salpeterzuur
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Salpeterzuur, ook bekend als waterstofnitraat of nitraatzuur, is een sterk anorganisch zuur met de chemische formule HNO₃. Het is in zuivere toestand een kleurloze vloeistof met een prikkelende geur, die afhankelijk van verontreinigingen lichtgeel kan kleuren.
Omschrijving
Salpeterzuur is een veelgebruikte stof in diverse industrieën, waaronder de productie van kunstmest en explosieven. In het laboratorium wordt het ingezet voor verschillende doeleinden, zoals het oplossen van metalen uit ertsen en als oxidator. Salpeterzuur is een krachtige oxidator en kan heftig reageren met basen en metalen. Bij contact met de huid kan het ernstige brandwonden veroorzaken door de hydrolyse van proteïnen en vetten, wat leidt tot weefselbeschadiging. Ook inademing van dampen kan ernstige interne schade veroorzaken.
Salpeterzuur in de bouw
In de bouw kan salpeterzuur in verdunde vorm gebruikt worden voor het reinigen van gevels en metselwerk, bijvoorbeeld om witte uitslag, ook wel salpeter genoemd, te verwijderen. Deze witte aanslag ontstaat door een chemische reactie tussen chemicaliën in vocht (zoals ammoniak en nitraatbacteriën) en het kaliumcarbonaat in voeg- en metselwerk, vaak als gevolg van optrekkend of doorslaand vocht. Hoewel salpeter op zichzelf niet direct gevaarlijk is, kan het op termijn leiden tot schade aan bouwmaterialen en de bouwkundige constructie als het onderliggende vochtprobleem niet wordt aangepakt. Het gebruik van salpeterzuur voor reiniging vereist strikte voorzorgsmaatregelen vanwege de corrosieve eigenschappen van het zuur. Bij geringe aantasting van glas door zuren zoals salpeterzuur, kan een speciaal reinigingsvloeistof worden toegepast. Sterkere aantasting kan polijsten vereisen.
Veiligheid en hantering
Salpeterzuur is een sterk zuur en krachtige oxidator, wat betekent dat het irriterend en sterk corrosief is. Het kan ernstige brandwonden en oogletsel veroorzaken bij contact. Inademing van de dampen kan giftig zijn en bijtend voor de luchtwegen. Bij het werken met salpeterzuur is het essentieel om beschermende kleding te dragen, zoals handschoenen, een veiligheidsbril en een labjas, en te zorgen voor goede ventilatie. Het mag niet worden versproeid of verstuifd. Salpeterzuur met een concentratie hoger dan 3% wordt niet aan particulieren verkocht vanwege het potentieel gebruik als precursor voor explosieven.
Gebruikte bronnen: