Salpeter
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Salpeter, ook wel steenzout of muurzout genoemd, is een witte, poederachtige of kristalachtige aanslag die op muren kan ontstaan als gevolg van een chemische reactie tussen vocht en bestanddelen in het metsel- of voegwerk.
Omschrijving
Salpeter is in de bouw een veelvoorkomend probleem en duidt vrijwel altijd op een onderliggend vochtprobleem. Het ontstaat wanneer vocht, vaak afkomstig van optrekkend of doorslaand vocht, mineralen en chemicaliën zoals ammoniak en nitraatbacteriën bevat. Deze stoffen reageren met kaliumcarbonaat in bouwmaterialen zoals bakstenen en voegwerk. Onder invloed van zuurstof wordt kaliumnitraat gevormd, wat als witte aanslag op de muur zichtbaar wordt zodra het vocht verdampt. Salpeter kan niet alleen het uiterlijk van de muur aantasten, maar ook schadelijk zijn voor de bouwconstructie en de gezondheid. Het houdt vocht vast, wat de muur verder verzwakt, en kan leiden tot afbrokkelend pleisterwerk, loskomend behang en in ernstige gevallen zelfs rottend metselwerk. Daarnaast kan een vochtige omgeving met salpeter bijdragen aan schimmelvorming en gezondheidsklachten.
Oorzaken van salpeter
Salpeter op muren is vrijwel altijd het gevolg van een vochtprobleem. De meest voorkomende oorzaken zijn:
* Opstijgend vocht: Grondwater dat door poreuze muren wordt opgezogen, vaak door een ontbrekende of beschadigde waterkering. Dit vocht bevat mineralen en chemicaliën die reageren met het metselwerk en de kenmerkende witte aanslag veroorzaken.
* Doorslaand vocht: Regenwater dat via beschadigde of poreuze gevels de muur binnendringt. Ook dit vocht kan reageren met bestanddelen in de muur en tot salpeter leiden.
* Bouwvocht: Vocht dat tijdens de bouw in materialen is achtergebleven en langzaam verdampt, waarbij zouten naar de oppervlakte worden gebracht.
* Slechte ventilatie en condensatie: In slecht geventileerde, vochtige ruimtes kan condensatie bijdragen aan het vochtprobleem dat de vorming van salpeter in de hand werkt.
Salpeter verwijderen en vochtprobleem aanpakken
Het verwijderen van salpeter van de muur is vaak slechts een tijdelijke oplossing, omdat de witte aanslag terugkeert zolang het onderliggende vochtprobleem niet is opgelost.
Om salpeter effectief te bestrijden, moet eerst de oorzaak van het vocht worden aangepakt.
Het schoonmaken van de muur om de zichtbare salpeteraanslag te verwijderen kan worden gedaan met water en een borstel, eventueel met toevoeging van azijn of een verdunde zoutzuuroplossing. Belangrijk is om hierbij beschermende kleding te dragen en de ruimte goed te ventileren.
Na het reinigen moet de muur voldoende drogen voordat verdere afwerkingen worden aangebracht. Soms wordt na het verwijderen van de salpeter een anti-salpetermiddel aangebracht om nieuwe vorming te vertragen en een barrière tegen zouten te vormen. Definitieve oplossingen voor het vochtprobleem kunnen onder meer het injecteren van muren, het plaatsen van een waterkering of het impregneren van de gevel omvatten, afhankelijk van de specifieke oorzaak.
Vergelijkbare termen
Nitriet
Gebruikte bronnen: