Rondeel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een rondeel is een halfrond of rond verdedigingswerk, meestal gebouwd als uitbouw in een vestingmuur of als onderdeel van een kasteel, bedoeld voor de opstelling van geschut en het bieden van flankerend vuur.
Omschrijving
Het rondeel is een uit de muurtoren ontwikkelde, verzwaarde en verlaagde constructie die deel uitmaakt van de verdedigingswal van een vesting. Het diende als vooruitgeschoven post voor vroegtijdige waarneming en verdediging tegen vijanden. Door de halfronde vorm kon vanuit het rondeel geschut worden opgesteld om flankerend vuur te geven langs de aangrenzende muren. Rondelen konden beschikken over schietgaten of kazematten van waaruit op aanvallers geschoten kon worden. Ze hebben dezelfde hoogte als de aangrenzende muren en zijn van bijzondere sterkte om zwaar geschut te kunnen dragen.
Rondeel versus bastion
Het rondeel wordt beschouwd als een voorloper van het bastion of bolwerk. Waar een rondeel veelal halfrond of rond is en dezelfde hoogte heeft als de muur, is een bastion vaak vijfhoekig en een uitspringend deel van de vestingwal. Bastions boden door hun vorm betere mogelijkheden voor flankerend vuur en waren ingericht met ruimte voor infanterie en geschutsbatterijen.
Toepassing
Rondelen werden voornamelijk toegepast in vestingmuren van steden en bij kastelen. Een rondeel bij een poort of brug kan ook wel een barbacane of bruggeschans worden genoemd. Soms was een rondeel een speciaal gebouwd werk, zoals 'De Vijf Koppen' in Maastricht, maar in veel gevallen ging het om een tot walganghoogte afgebroken waltoren.
Vergelijkbare termen
Uitbouw
Gebruikte bronnen: