Roloplegging
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een roloplegging is een type oplegging in bouwconstructies dat verticale belastingen overdraagt en tegelijk horizontale beweging en beperkte rotatie mogelijk maakt.
Omschrijving
De roloplegging fungeert als een steunpunt waarop een constructie, zoals een ligger, rust. Het bestaat doorgaans uit een rol(len) tussen een onder- en een bovenplaat. Dit ontwerp maakt verplaatsing in één horizontale richting mogelijk, vergelijkbaar met een scharnieroplegging op wielen. De reactiekracht die de oplegging uitoefent, staat loodrecht op het roloppervlak. Rolopleggingen zijn met name nuttig in grote constructies zoals bruggen, waar lengteveranderingen door temperatuurverschillen opgevangen moeten worden. Ze zijn echter stijf in het verticale vlak loodrecht op de rolas en daardoor gevoelig voor zettingen.
Werking en onderdelen
Een enkelvoudige roloplegging bestaat uit een rol, een bovenrolplaat en een onderrolplaat. De verticale belasting wordt overgebracht via een lijncontact tussen de platen en de rol. Naast de rol en platen bevatten rolopleggingen vaak een gelijkloopinrichting en een geleiding. Bij horizontale verplaatsing van de bovenplaat neemt de rol een middenpositie in. De weerstand bij beweging wordt rollende wrijving genoemd en is afhankelijk van de hardheid van de gebruikte materialen. Oudere rolopleggingen werden vaak van constructiestaal of smeedstaal gemaakt, terwijl nieuwere varianten ook uit gietstaal kunnen bestaan. Beperkte rotatie om de rolas is mogelijk, maar te grote hoekverdraaiing kan spatkrachten veroorzaken.
Vergelijkbare termen
Glijoplegging
Gebruikte bronnen: