Rivierduin
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een rivierduin is een door wind gevormde zandheuvel, ontstaan uit zand dat door een rivier is afgezet.
Omschrijving
Rivierduinen zijn landvormen die ontstaan zijn uit zandafzettingen van rivieren. Dit zand stuift op wanneer het droog is en het waait, en vormt zo heuvels. Rivierduinen zijn relatief zeldzaam in Nederland en zijn voornamelijk ontstaan aan het einde van de laatste ijstijd, het Weichselien, zo'n 10.000 tot 20.000 jaar geleden. In die periode stonden rivierbeddingen in de winter vaak droog, waardoor de wind (meestal uit het westen of zuidwesten) zand uit de kale bedding kon opwaaien. Dit zand hoopte zich op achter obstakels zoals begroeiing, wat leidde tot de vorming van duinen. In sommige delen van Nederland, met name in het oosten, liggen deze rivierduinen nog aan de oppervlakte. Een rivierduin dat boven de klei uitsteekt, wordt ook wel een donk genoemd. Rivierduinen kunnen paraboolvormig zijn en steken dan als een duidelijke vorm uit in het landschap.
Ontstaan en ligging
De meeste Nederlandse rivierduinen zijn gevormd tijdens de overgangsperiode van de Weichsel-ijstijd naar het warmere Holoceen. De Maas en Rijn speelden hierbij een belangrijke rol door de afzetting van zand. Dit opgewaaide zand bleef achter de oostelijke oevers van de rivieren liggen en hoopte zich daar op. Rivierduinen zijn onder andere te vinden in het Land van Maas en Waal, waar ze als aaneengesloten rijen of geïsoleerde heuvels boven de klei uitsteken. Ook langs de IJssel komen op veel plaatsen rivierduinen voor.
Gebruikte bronnen: