Ritmische traveeën
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Ritmische traveeën verwijzen naar een regelmatig patroon van traveeën in een gebouw, vaak gekenmerkt door een afwisseling van zware en lichte steunpunten zoals pijlers en zuilen, wat bijdraagt aan zowel de constructie als de esthetiek.
Omschrijving
Dit architectonische concept, ook wel bekend als een alternerend stelsel of alternerend steunsysteem, is met name gebruikelijk in de kerkenbouw. Het doel is om de krachten van de middenbeuk en zijbeuken, gescheiden door scheibogen, effectief te verdelen. Naast de constructieve functie zorgt deze regelmatige afwisseling van steunpunten voor een visueel ritme in de colonnade.
Toepassing en voorbeelden
Ritmische traveeën werden veelvuldig toegepast in de Romaanse en Gotische kerkenbouw, waarbij de overgang naar hogere kerken zwaardere pijlers noodzakelijk maakte. Afhankelijk van de benodigde draagkracht en de verdeling ervan ontstond een regelmatig stelsel van pijlers en zuilen. Voorbeelden zijn het Rijnlandse stelsel (pijler-zuil-pijler) en het Saksische stelsel (pijler-zuil-zuil-pijler). Ook in de neoromaanse kerkenbouw, bijvoorbeeld door Cuypers, werd dit alternerend stelsel gebruikt. Het concept is ook terug te vinden in seculiere architectuur, zoals in het voormalige paleis van Kardinaal Granvelle en het stadhuis van Antwerpen, waar ritmische traveeën met klassieke verhoudingen werden toegepast in navolging van de Italiaanse renaissance.
Vergelijkbare termen
Travee |
Kolommenpatroon |
Gevelritme
Gebruikte bronnen: