Risaliet
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een risaliet is een geveldeel dat over de gehele hoogte van een gebouw vooruitspringt ten opzichte van de rest van de gevel.
Omschrijving
Een risaliet, ook wel gevelvoorsprong of risalerend geveldeel genoemd, is een architectonisch element dat de gevel van een gebouw meer diepte, reliëf en schaduwwerking geeft. Het woord is afkomstig van het Italiaanse 'risalto', wat uitbouw betekent. Risalieten worden vaak toegepast om specifieke delen van de gevel te benadrukken, zoals de ingangspartij, vooral bij middenrisalieten. Ze kunnen ook op de hoeken van een gebouw geplaatst worden, wat hoekrisalieten genoemd wordt. Dit stijlkenmerk werd veelvuldig toegepast in onder andere de barok en het classicisme, maar komt ook voor bij modernere gebouwen, soms ter versteviging van de constructie.
Toepassing en functie
Risalieten kunnen dienen als een esthetisch bouwelement dat een woning architectonisch verfraait en groter doet lijken. Ze benadrukken de symmetrie van een gebouw en versterken de architectonische expressie. Naast de esthetische functie kunnen risalieten ook functioneel zijn, bijvoorbeeld door extra binnenruimte te creëren of, indien uitgevoerd in glas, te zorgen voor meer lichtinval. Bij brede lijstgevels kan een risaliet de architectuur geleiden. Historisch werden risalieten ook toegepast voor de versteviging van gebouwen.
Soorten en kenmerken
Er worden voornamelijk twee soorten risalieten onderscheiden: middenrisalieten, die zich centraal in de gevel bevinden en vaak de ingangspartij bevatten, en hoekrisalieten, die op de hoeken van een gebouw zijn geplaatst. Risalieten omvatten meestal meerdere vensterassen en kunnen versierd zijn met elementen zoals pilasters of frontons. Het vooruitspringen van een gevelvlak door middel van een risaliet wordt risaleren genoemd. Hoewel traditioneel veelvoorkomend in klassieke bouwstijlen, worden risalieten ook in moderne architectuur toegepast en kunnen ze in verschillende materialen worden uitgevoerd, waarbij soms grote glaspartijen worden gebruikt.
Vergelijkbare termen
Erker
Gebruikte bronnen: