Prisma
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een prisma is in de bouwkunde een veelvlak waarbij twee congruente en evenwijdige veelhoeken door zijvlakken in de vorm van parallellogrammen met elkaar verbonden zijn.
Omschrijving
Binnen de bouwkunde kan de term 'prisma' op verschillende manieren worden toegepast. Enerzijds beschrijft het de meetkundige vorm, die bijvoorbeeld voorkomt in de vorm van proefstukken voor beton. Kubussen, cilinders en prisma's worden gebruikt om eigenschappen van verhard beton te testen, zoals druksterkte. Anderzijds kan 'prisma' verwijzen naar specifieke toepassingen van prismatisch glas (prismaglas, reflexglas, refraxglas) in bijvoorbeeld kelderlichten of vloerlichten. Dit prismatische glas werd vroeger gebruikt om meer natuurlijk licht een ruimte in te laten schijnen, vaak in kelders onder trottoirs of in souterrains. Hedendaagse toepassingen maken gebruik van gehard of gelamineerd glas voor beloopbare oppervlakken. De term wordt ook gebruikt in de context van meetinstrumenten in de geodesie en landmeetkunde. Een theodoliet of totalstation gebruikt een prisma (reflector) om infraroodpulsen terug te sturen, waardoor nauwkeurige afstands- en hoekmetingen mogelijk zijn voor het uitzetten van bouwwerken en bij landmeten. Tot slot kan 'Prisma' ook als naam voorkomen bij bedrijven of projecten in de bouwsector, zoals bouwplaats services, vastgoedontwikkeling, of architectuurprojecten.
Prismatisch glas
Prismatisch glas, ook wel bekend als prismaglas, reflexglas of refraxglas, is speciaal gevormd glas dat gebruikt wordt om licht af te buigen. Vroeger werd dit type glas vaak toegepast in kelderlichten of vloerlichten om daglicht dieper in gebouwen te laten doordringen, met name in kelders onder openbare trottoirs of in souterrains. Door de prismatische vorm kon meer licht naar binnen worden geleid. Bekende historische voorbeelden zijn de Luxfer-prismategels en Vera-Lux. Tegenwoordig wordt bij beloopbare toepassingen gebruik gemaakt van gehard of gelaagd glas om de constructie veilig en duurzaam te maken.
Prisma in landmeetkunde
In de landmeetkunde en geodesie wordt een prisma gebruikt als onderdeel van meetinstrumenten zoals een theodoliet of totalstation. Het prisma fungeert als een reflector die een uitgezonden signaal (vaak infrarood) van het meetinstrument terugkaatst. Door de tijd te meten die het signaal nodig heeft om heen en terug te reizen, kan de afstand tussen het instrument en het prisma nauwkeurig worden bepaald. Dit is essentieel voor het uitzetten van bouwwerken, het inmeten van terreinen en andere precisiewerkzaamheden in de bouw en civiele techniek.
Vergelijkbare termen
Decoratief element
Gebruikte bronnen: