Pozzolanen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Pozzolanen zijn silicium- en/of aluminiumhoudende materialen die in fijngemalen vorm reageren met calciumhydroxide in aanwezigheid van water om cementachtige verbindingen te vormen.
Omschrijving
Pozzolanen kunnen zowel van natuurlijke oorsprong zijn, zoals vulkanische as of tufsteen, als kunstmatig, zoals vliegas of gemalen hoogovenslak. Wanneer pozzolanen worden toegevoegd aan beton of mortel, reageren ze met het calciumhydroxide dat vrijkomt bij de hydratatie van cement. Deze zogenaamde pozzolane reactie vormt extra calciumsilicaathydraten (C-S-H) en calciumaluminaatschelaten, vergelijkbaar met de bindmiddelen die bij cementhydratatie ontstaan. Dit proces draagt bij aan de sterkte, duurzaamheid, dichtheid en chemische weerstand van het verharde materiaal en vermindert de doorlaatbaarheid. Het gebruik van pozzolanen kan helpen de hoeveelheid benodigde cement te verminderen, wat gunstig is voor het milieu omdat de productie van cement veel CO₂ met zich meebrengt.
Toepassing en historische context
Pozzolanen worden gebruikt als bindmiddel in bouwmaterialen, met name in beton en mortel, om de eigenschappen te verbeteren en de duurzaamheid te vergroten. Historisch gezien maakten de Romeinen al gebruik van vulkanische as (pozzolaan) in hun beton, wat bijdroeg aan de lange levensduur van bouwwerken zoals het Colosseum. In moderne toepassingen worden pozzolanen ook gebruikt voor het immobiliseren van verontreinigingen in bijvoorbeeld bodemsaneringsprojecten.
Soorten pozzolanen
Voorbeelden van pozzolanen zijn onder andere vliegas, silica fume, gemalen gegranuleerde hoogovenslak (GGBS), natuurlijke pozzolanen zoals vulkanische as en metakaolin (gecalcineerde klei). Ook materialen zoals traskalk, afkomstig uit het Eifelgebied, zijn historisch gezien als pozzolanen gebruikt. Lavameel wordt ook genoemd als een puzzolane vulstof in beton.
Vergelijkbare termen
Vulstoffen
Gebruikte bronnen: