Omgevingsplan
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een omgevingsplan is een juridisch bindend document waarin een gemeente regels vaststelt voor de fysieke leefomgeving binnen haar grondgebied, als onderdeel van de Omgevingswet.
Omschrijving
Het omgevingsplan is het centrale instrument van de Omgevingswet en vervangt diverse eerdere regelingen, waaronder bestemmingsplannen. Het bevat algemene regels van de gemeente voor de fysieke leefomgeving. Deze regels kunnen betrekking hebben op het gebruik van gronden, bouwen van bouwwerken, slopen en het beperken van hinder zoals geluid of stank. Waar bestemmingsplannen zich voornamelijk richtten op ruimtelijke ordening en bestemmingen, heeft het omgevingsplan een bredere reikwijdte en integreert het ook aspecten zoals milieu, water, natuur, cultuurhistorie en gezondheid. Elke gemeente heeft één omgevingsplan voor het gehele grondgebied. Bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024 zijn bestaande bestemmingsplannen en andere regelingen automatisch onderdeel geworden van het tijdelijke deel van het omgevingsplan. Dit 'nieuwe' omgevingsplan wordt in de jaren daarna verder ingevuld door gemeenten.
Verschil met bestemmingsplan
Het belangrijkste verschil tussen een omgevingsplan en een bestemmingsplan is de bredere reikwijdte van het omgevingsplan. Bestemmingsplannen waren voornamelijk gericht op ruimtelijke ordening en specifieke bestemmingen van grond, terwijl het omgevingsplan regels bevat die over de gehele fysieke leefomgeving gaan. Dit betekent dat naast bouw- en gebruiksregels ook aspecten zoals milieu, waterbeheer, natuurbeheer, infrastructuur en gezondheid in het omgevingsplan worden meegenomen. Het omgevingsplan is hierdoor een meer geïntegreerd en flexibel instrument dat beoogt een betere afstemming van verschillende belangen in de fysieke leefomgeving mogelijk te maken. Ook biedt het omgevingsplan gemeenten meer ruimte voor flexibiliteit en maatwerk.
Relevantie voor bouwen
Het omgevingsplan is essentieel voor bouwactiviteiten. Regels over het ruimtelijke deel van bouwen, de instandhouding en het gebruik van een bouwwerk zijn hierin vastgelegd. Denk hierbij aan de locatie van het bouwwerk, de toegestane bouwhoogte, het bebouwingspercentage, en het uiterlijk (welstand). Wanneer het omgevingsplan een vergunning vereist voor het ruimtelijke deel van het bouwen, spreken we van een omgevingsplanactiviteit die bestaat uit het bouwen. De Omgevingswet maakt hierbij een scheiding tussen de technische bouwactiviteit (geregeld in het Besluit bouwwerken leefomgeving - Bbl) en de ruimtelijke bouwactiviteit (geregeld in het omgevingsplan).
Vergelijkbare termen
Bestemmingsplan |
ruimtelijk plan
Gebruikte bronnen: