Multiplex
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Multiplex is plaatmateriaal opgebouwd uit een oneven aantal dunne houtfineerlagen die kruiselings op elkaar verlijmd en geperst zijn, wat resulteert in een sterke en stabiele plaat.
Omschrijving
Dit plaatmateriaal bestaat uit minimaal drie lagen fineer, hoewel de benaming oorspronkelijk voor platen met vijf lagen of meer werd gebruikt; triplex verwees naar platen met drie lagen. Door de fineerlagen om en om haaks op elkaar te verlijmen, wordt 'werken' (kromtrekken of scheuren door vocht- of temperatuurwisselingen) aanzienlijk verminderd ten opzichte van massief hout, wat de plaat vormvast maakt. Multiplex wordt geproduceerd door boomstammen te schillen tot dunne fineervellen, deze te drogen, op kwaliteit te controleren en vervolgens onder druk en bij hoge temperatuur te verlijmen en te persen. De platen worden daarna op maat gezaagd en eventueel geschuurd. Afhankelijk van de toepassing en de omgeving zijn er verschillende soorten multiplex beschikbaar, met variaties in houtsoort en type verlijming. Voor buitentoepassingen is een behandeling tegen schimmelvorming of het gebruik van watervast verlijmd multiplex (WBP) noodzakelijk.
Soorten en toepassingen
Multiplex platen worden onderverdeeld in categorieën op basis van hun beoogde gebruik en eigenschappen. Constructiemultiplex, waarbij sterkte belangrijker is dan het uiterlijk, wordt bijvoorbeeld gebruikt voor niet-zichtbare constructies in de bouw of voor verpakkingen. Decoratieve multiplex is voorzien van 'edelfineren' van mooie houtsoorten en wordt ingezet voor zichtbare toepassingen zoals meubels en interieurafwerking. Daarnaast zijn er speciale soorten multiplex, zoals vliegtuigtriplex en kogelwerende multiplex. Voor specifieke toepassingen kan multiplex voorzien zijn van speciale deklagen, zoals een antislipfilm voor vloeren of een gladde film voor betonbekisting (betonplex). Varianten met watervaste lijm (WBP) zijn geschikt voor buitenprojecten zoals schuttingen, boeidelen en gevelbetimmering. Veelgebruikte houtsoorten voor de productie van multiplex zijn populier, berk en meranti. Berken multiplex wordt vaak gebruikt voor interieurbouw vanwege de lichte kleur, terwijl hardhouten multiplexen meer worden toegepast in constructies. Okoumé multiplex is waterbestendig en populair voor buitentoepassingen zoals gevelbekleding en deuren. Gegronde multiplex is voorzien van een grondlaag die directe afwerking met verf mogelijk maakt.
Vergelijkbare termen
Triplex
Gebruikte bronnen: