Monumentwaarde
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Monumentwaarde geeft de mate aan waarin een gebouw, object of gebied van belang is om te behouden voor toekomstige generaties, gebaseerd op diverse criteria zoals bouwhistorische, architectuurhistorische of cultuurhistorische betekenis en de gaafheid/authenticiteit en zeldzaamheid ervan.
Omschrijving
De waarde die aan een object wordt toegekend, ligt niet vast, maar kan veranderen afhankelijk van cultuur, tijd en persoon. Wanneer een gebouw of gebied een of meerdere bijzondere waarden vertegenwoordigt, heeft dit invloed op de behandeling ervan. De toegekende waarden leiden tot extra inspanningen voor behoud, herstel of verandering. Een waardestelling maakt de monumentwaarde van een gebouw inzichtelijk en beargumenteert deze. Dit gebeurt vaak in verschillende categorieën, waarbij criteria zoals gaafheid/herkenbaarheid en zeldzaamheid belangrijk zijn bij de beoordeling. Aan de hand hiervan wordt bepaald of de waarde hoog, positief of indifferent is. Een bouwhistorisch onderzoek met waardestelling kan dienen als basis voor verantwoorde keuzes bij veranderingen aan het object en als toetsingskader voor het verlenen van een omgevingsvergunning. De waardering wordt veelal weergegeven in waarderingsplattegronden met kleurcodes: blauw voor hoge monumentwaarde, groen voor positieve monumentwaarde en geel voor indifferente monumentwaarde.
Criteria voor monumentwaarde
De monumentwaarde van een gebouw of complex wordt vastgesteld aan de hand van een waardestelling die een optelsom is van verschillende criteria. Hierbij kan gekeken worden naar bouwhistorische waarde, architectuurhistorische waarde, cultuurhistorische waarde, ensemblewaarde, algemeen historische waarde, gebruikersgeschiedenis, zeldzaamheid en gaafheid/authenticiteit. De belangrijkste criteria bij de beoordeling zijn gaafheid/herkenbaarheid en zeldzaamheid. Daarnaast kunnen ook de ruimtelijke context, bouw- en gebruiksgeschiedenis, bouwvolume, gevels, ontwerp, indeling, materiaalgebruik, constructie en interieurafwerkingen een rol spelen.
Waardecategorieën
Bij de waardestelling worden objecten of onderdelen van objecten ingedeeld in waardecategorieën. De meest gebruikte categorieën zijn: Hoge monumentwaarde: Cruciaal belang voor het karakter, de structuur of de betekenis van het object; behoud staat voorop en aanpassingen zijn alleen verantwoord als de waarde niet wordt aangetast. Positieve monumentwaarde: Van ondersteunend belang voor het karakter, de structuur of de betekenis van het object; deze onderdelen verdienen bescherming maar zijn op zichzelf niet uniek. Indifferente monumentwaarde: Van weinig of geen belang voor het karakter, de structuur of de betekenis van het object; hier wordt geen specifieke waarde aan toegekend. Deze waardering kan worden weergegeven op waarderingsplattegronden met kleurcodes (blauw, groen, geel).
Vergelijkbare termen
Erfgoedwaarde
Gebruikte bronnen: