Maalkoppel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een maalkoppel is de maalinrichting in een korenmolen, bestaande uit twee molenstenen, een ligger en een loper, die graan vermalen.
Omschrijving
Het maalkoppel vormt het hart van het maalproces in een molen. Het bestaat uit twee molenstenen: de onderste, stilstaande steen wordt de ligger genoemd, en de bovenste, draaiende steen is de loper. De loper wordt aangedreven door de steenspil. De stenen liggen op de steenzolder en zijn omgeven door een steenkuip, een houten ombouw. Het graan wordt via een kaar en schuddebak naar het kropgat in het midden van de loper gevoerd, waarna het tussen de draaiende loper en de stilstaande ligger wordt vermalen. Het gemalen meel komt vervolgens via de meelpijp of meelgoot bij de maalbak terecht.
Onderhoud van maalkoppels
Het onderhoud van de molenstenen in een maalkoppel is essentieel voor een goed maalproces. Een belangrijke onderhoudstaak is het 'billen', wat neerkomt op het handmatig scherpen van de groeven (scherpsel) in het maalvlak van de stenen met een bilhamer. Hiervoor moet het maalkoppel 'opengelegd' worden, waarbij de steenkuip wordt gedemonteerd en de lopersteen, die soms zwaar kan zijn, wordt gelicht, vroeger vaak handmatig, tegenwoordig meestal met een takel.
Vergelijkbare termen
Schoren
Gebruikte bronnen: