Kronkelwaarden
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Kronkelwaarden zijn sikkelvormige ruggen en geulen die ontstaan in de binnenbochten van meanderende rivieren door afwisselende erosie en sedimentatie.
Omschrijving
Kronkelwaarden vormen een karakteristiek reliëf in uiterwaarden en langs rivieren waar meanders voorkomen of voorkwamen. Ze bestaan uit parallel lopende hogere ruggen en lagere dalen (geulen) die achterblijven doordat een rivier zich zijwaarts verplaatst en bochten (meanders) vormt en verlegt. De hoogteverschillen variëren van enkele decimeters tot enkele meters. Kronkelwaarden weerspiegelen de vroegere rivierdynamiek en zijn gevormd door afzetting van sediment, voornamelijk zand en zavel, in de binnenbochten van de meanders waar de stroomsnelheid lager is.
Ontstaan en Ligging
Kronkelwaarden ontstaan in de binnenbochten van meanders, waar sedimentatie optreedt terwijl erosie plaatsvindt aan de buitenbochten. Dit proces, waarbij de rivier haar loop verlegt, leidt tot de vorming van concentrische ruggen en geulen. Deze structuren komen voornamelijk voor in uiterwaarden en langs (voormalige) meanderende rivieren, zoals de Gelderse IJssel.
Kenmerken en Ecologie
Het reliëf van kronkelwaarden, met afwisselend hogere zandige ruggen en lagere kleiige geulen, zorgt voor een grote milieudifferentiatie. Dit draagt bij aan een diverse ecologie met specifieke vegetatie, zoals moerasruigten in de geulen en ooibos of stroomdalgrasland op de ruggen. De dikte van de kronkelwaardafzettingen komt over het algemeen overeen met de diepte van de rivier die ze heeft gevormd.
Vergelijkbare termen
Meanderende rivier
Gebruikte bronnen: