Kromming
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Kromming is de mate waarin een lijn, oppervlak of constructiedeel afwijkt van een rechte lijn of een vlak, en speelt een rol bij de sterkte, stabiliteit en esthetiek in de bouwkunde.
Omschrijving
In de bouwkunde verwijst kromming naar de buiging of welving van elementen zoals balken, gewelven, muren of gevels. Het kan zowel opzettelijk zijn toegepast, bijvoorbeeld voor architectonische doeleinden (bogen, koepels, gebogen gevels) of constructieve voordelen (gewelven, schalen), als een gevolg zijn van belasting of vervorming (doorbuiging van balken, knik). De kromming kan worden gemeten om te bepalen of een constructiedeel voldoet aan de gestelde eisen en toleranties. Factoren zoals materiaal (elasticiteitsmodulus), vorm (oppervlakte-traagheidsmoment) en belastingen beïnvloeden de mate van kromming. In de constructieleer is de kromming van een balk als gevolg van een buigend moment een belangrijke parameter voor het berekenen van doorbuiging.
Toepassingen van kromming in de bouw
Kromming wordt bewust toegepast in diverse bouwconstructies en elementen. Voorbeelden zijn bogen, gewelven en koepels, waarbij de gebogen vorm helpt bij de krachtsoverdracht en overspanning van ruimtes. Ook bij gebogen gevels wordt kromming om esthetische redenen toegepast. In de constructieleer wordt rekening gehouden met de kromming van balken onder belasting (doorbuiging), wat essentieel is voor het ontwerp en de dimensionering van draagconstructies. Materialen zoals beton, staal en hout kunnen worden gevormd om de gewenste krommingen te realiseren. Zelfs bij de montage van relatief rechte elementen zoals planken kan kromming optreden, wat specifieke technieken vereist om deze te corrigeren tijdens de plaatsing.
Kromming en vervorming
Kromming kan ook optreden als gevolg van ongewenste vervorming, zoals de doorbuiging van balken onder hun eigen gewicht of externe belastingen. In de sterkteleer wordt de kromming van de neutrale vezel van een balk gerelateerd aan het buigend moment, de elasticiteitsmodulus van het materiaal en het oppervlakte-traagheidsmoment van de doorsnede. Te grote kromming kan leiden tot problemen zoals knik, een plotselinge scherpe verbuiging die stabiliteitsverlies veroorzaakt. Ook temperatuurverschillen kunnen kromming in constructies veroorzaken door uitzetting en krimp van materialen.
Vergelijkbare termen
Buiging
Gebruikte bronnen: