Krommen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Krommen in de bouwkunde zijn gebogen constructiedelen die worden toegepast om esthetische of structurele redenen, zoals bij bogen, gewelven, gebogen daken of wanden.
Omschrijving
In de bouwkunde worden diverse gebogen vormen gebruikt. Een 'krommer' of 'kromhout' kan bijvoorbeeld een kromme stijl zijn in een kapspant of een kromme balk in een vakwerkhuis. Deze werden vroeger vaak gemaakt van speciaal hiervoor gebogen of gesnoeide bomen, of gezaagd uit dikke planken of stammen. Ook bij scheepsbouw werden krommers gebruikt voor het in model hakken van onderdelen. Een 'kromme dissel' is een stuk gereedschap met een sterk gebogen blad dat gebruikt wordt voor het uithollen van werkstukken. Gebogen constructies komen voor in bogen, die een gebogen overspanning vormen boven een opening en druk zijdelings afvoeren naar steunpunten, en in gewelven, wat gebogen constructies zijn voor het overspannen van ruimtes. Gebogen daken, zoals tondaken, spitsboogdaken of parabooldaken, worden vaak toegepast om esthetische redenen en kunnen extra leefruimte bieden onder het dak. Daarnaast bestaan er 'gebogen spanten' die een gebogen vorm hebben in plaats van rechtlijnig te zijn, en 'gebogen wanden' of ronde wandpanelen die ruimtes een unieke uitstraling geven.
Toepassingen en materialen
Gebogen constructies worden veelvuldig toegepast in diverse bouwkundige elementen. Voorbeelden zijn gebogen bruggen, gebogen wanden en gebogen daken. Materialen die hiervoor gebruikt worden zijn onder andere hout, gelamineerd hout, staal en glas. Gelamineerd hout is door zijn opbouw uitermate geschikt voor het produceren van gebogen liggers en spanten. Ook het gebruik van gebogen glas of staal komt voor bij gebogen wandsystemen. Historisch werden kromme houten delen, zoals krommers, vaak van eikenhout gemaakt.
Wiskundige beschrijving
In de wiskunde kan een 'kromme' worden beschreven als een gebogen lijn of cirkel. Een 'radiaal' is bijvoorbeeld een straalboog of straalhoek van een vlakke kromme. Complexe gebogen vormen in computer graphics kunnen worden gegenereerd en weergegeven met behulp van wiskundige modellen zoals NURBS (Non-Uniform Relational B-Spline), waarbij een kromme wordt weergegeven door een set punten. Een bézierkromme is een lijn die gebogen lijkt door een veelheid van dicht bij elkaar liggende rechte lijnen die op specifieke plaatsen verbonden zijn met punten op basislijnen. In de analyse van bouwmaterialen, zoals zand voor cementgebonden dekvloeren, wordt de 'zeefkromme' gebruikt om de korrelgrootteverdeling te bepalen.
Vergelijkbare termen
Bogen
Gebruikte bronnen: