Kortelinggat
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een kortelinggat is een uitsparing in een muur, traditioneel gemaakt om een korteling (een korte dwarsbalk) van een steiger te plaatsen tijdens de bouw.
Omschrijving
Kortelinggaten zijn openingen die in metselwerk of natuursteen werden aangebracht om de houten balken, kortelingen genaamd, van een bouwsteiger te ondersteunen. Deze kortelingen staken in de muur en vormden de basis voor de steigerplanken. De gaten, vaak ongeveer de grootte van één of twee bakstenen plus de voegen (rond 10x10 cm), werden op regelmatige afstand van elkaar aangebracht, passend bij de 'rijkwijdte' van de metselaar (ca. 80-120 cm). Na het verwijderen van de steiger bleven de kortelinggaten zichtbaar. Ze werden soms opengelaten voor toekomstig onderhoud of voor ventilatie van dikke muren om het drogen van de kalkspecie te bevorderen.
Gebruik en uiterlijk
Historische gebouwen tonen vaak rijen kortelinggaten in de gevels. Deze gaten konden na de bouw open blijven, provisorisch gedicht worden, of later alsnog dichtgemetseld worden. Soms werden ze sierlijk afgewerkt met bijvoorbeeld natuursteenblokjes. In sommige gevallen kregen de gaten een dubbelfunctie, bijvoorbeeld als vogelgat.
Vergelijkbare termen
Kortelingbalk
Gebruikte bronnen: