Koppenmaat
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De koppenmaat bij metselwerk is de breedte van één steen (kop) vermeerderd met de dikte van één stootvoeg.
Omschrijving
De koppenmaat is een essentiële maat bij metselwerk om de lengte van een muur correct uit te zetten en de plaatsing van muuropeningen en muurdammen te bepalen. Omdat bakstenen qua maat kunnen afwijken, wordt voor de koppenmaat vaak het gemiddelde genomen. Dit kan bijvoorbeeld door 10 stenen als strekken achter elkaar te leggen, en daar haaks 20 koppen tegenaan te plaatsen. Het verschil in lengte tussen de rij strekken en de rij koppen is de dikte van 10 stootvoegen. Door deze dikte op te tellen bij de maat van 10 koppen en het geheel te delen door 10, verkrijgt men de gemiddelde koppenmaat.
Toepassing en belang
De koppenmaat is cruciaal voor het realiseren van een esthetisch metselwerkverband waarbij de verticale voegen (stootvoegen) recht boven elkaar komen. In het ontwerpstadium wordt de koppenmaat, samen met de lagenmaat (hoogte van een steen plus lintvoeg), uitgezet om het gewenste metselverband mogelijk te maken. Bij het bepalen van de maatvoering van muuropeningen is de formule doorgaans n x koppenmaat + voeg, terwijl bij muurdammen (stukken muur tussen openingen) dit n x koppenmaat - voeg is. Het correct toepassen van de koppenmaat zorgt ervoor dat elementen zoals kozijnen goed aansluiten in het metselwerk.
Koppenlat
Om de koppenmaat eenvoudig in de praktijk te hanteren, wordt vaak een koppenlat gebruikt. Dit is een lat waarop de berekende koppenmaat herhaaldelijk is afgetekend. Deze lat dient als referentie bij het metselen om de juiste horizontale afstand tussen de stenen aan te houden.
Vergelijkbare termen
Stootvoeg
Gebruikte bronnen: