Koorafscheiding
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een koorafscheiding is een bouwkundig element in een kerk dat het koor scheidt van het schip of andere delen van de kerk, zoals de kooromgang of het transept.
Omschrijving
Koorafscheidingen hebben in de loop der tijd verschillende vormen en functies gehad in westerse kerken. Oorspronkelijk konden vanaf de koorafscheiding lezingen worden gehouden, vandaar namen als doksaal of jubé. Vanaf het Concilie van Lateranen (1215) verschoof de functie meer naar het afschermen van het sacrament. Voor het Concilie van Trente (1545-1563) moest het altaar met tabernakel zichtbaar zijn in de hele kerk, waardoor veel doksalen verdwenen of transparanter werden, zoals koorhekken.
Verschillende vormen
Koorafscheidingen kunnen diverse vormen aannemen, waaronder doksalen (met tribune), koorhekken (transparanter) of zelfs een triomfkruis op een sokkel dat door omvang en versiering de functie van afscheiding vervult. Een koorhek is meestal een hek van hout of metaal tussen koor en schip. Een koorafsluiting daarentegen is de afgrenzing tussen het koor en de kooromgang, vaak uitgevoerd als een hek, open tracering of muur achter de koorbanken.
Historische context
In vroeg-christelijke kerken werd de grens tussen het koor (geestelijken) en het schip (leken) gemarkeerd door een lage borstwering. Met de uitbreiding van de koordienst in de elfde eeuw nam de behoefte aan een striktere afscheiding toe. Na het Tweede Vaticaans Concilie verdwenen veel koorhekken in katholieke kerken en werden vervangen door communiebanken. In protestantse landen hebben koorafscheidingen, zoals doksalen, soms minder te lijden gehad onder de Beeldenstorm.
Vergelijkbare termen
Koorhek
Gebruikte bronnen: