Koepelconstructie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een koepelconstructie is een halfronde of gewelfde structuur die vaak als dak wordt gebruikt, gekenmerkt door zijn bolvormige uiterlijk en de afwezigheid van centrale ondersteuning over grote overspanningen.
Omschrijving
Koepelconstructies zijn dragende structuren in de architectuur die worden toegepast om grote ruimtes te overspannen zonder gebruik te maken van interne kolommen. De vorm kan variëren van een halve bol tot een ellipsoïde of uivorm, en de basis kan cirkelvormig, elliptisch, vierkant of veelhoekig zijn. Traditioneel werden koepels gebouwd met materialen zoals steen, baksteen of beton. Tegenwoordig worden ook materialen als staal en glas gebruikt. De constructie van een koepel vereist nauwkeurige berekeningen voor de krachtenverdeling, zodat het gewicht gelijkmatig wordt verdeeld over de onderliggende muren of pilaren. Koepels dienen zowel esthetische als functionele doelen en zijn te vinden op diverse gebouwen zoals kerken, moskeeën, stadions en monumenten.
Materialen en soorten koepels
Koepelconstructies kunnen uit diverse materialen worden vervaardigd, waaronder beton, staal, hout, glas, acrylaat en polycarbonaat. Bij lichtkoepels voor platte daken worden vaak acrylaat (plexiglas) en polycarbonaat gebruikt vanwege hun duurzaamheid en lichtdoorlatendheid. Er zijn verschillende soorten koepels, afhankelijk van hun structuur, zoals lamellenkoepels en geodetische koepels. Ook de vorm kan variëren, zoals ronde, vierkante, rechthoekige of piramidevormige koepels.
Toepassingen
Koepels worden veel toegepast in gebouwen waar grote open ruimtes nodig zijn, zoals kerken, moskeeën, stadions, planetaria en musea. Historische voorbeelden zijn onder andere de Hagia Sophia en het Pantheon. Naast grote architectonische koepels, worden kleinere koepels, zoals lichtkoepels, gebruikt op platte daken voor extra daglicht en ventilatie in woningen en commerciële gebouwen.
Vergelijkbare termen
Gewelf
Gebruikte bronnen: