Knekelhuis
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een knekelhuis, ook bekend als ossuarium, is een gebouw op een begraafplaats of een deel van een kerk waar botten van overledenen worden bewaard, vaak nadat graven zijn geruimd.
Omschrijving
Knekelhuizen werden in gebruik genomen in gebieden waar ruimte op begraafplaatsen beperkt was. De botten die werden gevonden bij het delven of ruimen van graven konden niet zomaar van de gewijde grond worden verwijderd. In het licht van de lichamelijke opstanding moesten de beenderen op de begraafplaats blijven. Daarom werden ze verzameld en opgeslagen in een knekelhuis, knekelkuil of knekelput. Met name in de Middeleeuwen werd veel waarde gehecht aan het behoud van de beenderen.
Locatie en Bouw
Knekelhuizen bevinden zich meestal op een kerkhof, vaak dichtbij de kerk of pastorie. Het kan een op zichzelf staand gebouwtje zijn of een deel van een kerk. Sommige knekelhuizen, zoals het Knekelhuis Onze Lieve Vrouwekerkhof in Soesterberg, dateren uit het midden van de 19e eeuw en vertonen neoclassicistische bouwstijlen. Ze werden gebouwd om beenderen uit geruimde graven tijdelijk op te slaan en soms ook om gereedschap van de doodgraver te bewaren.
Historische Context
De praktijk van het verzamelen en bewaren van botten in knekelhuizen hangt samen met het ruimtegebrek op kerkhoven en het geloof in de lichamelijke opstanding. In Nederland zijn niet veel knekelhuizen meer overgebleven, al zijn er resten gevonden onder kerken zoals de Sint-Baafskathedraal in Gent en de Grote Kerk in Hoorn. In andere landen, zoals Frankrijk en Portugal, zijn nog bekende ossuaria te vinden, waaronder die met resten van gesneuvelde soldaten of slachtoffers van oorlogen.
Gebruikte bronnen: