Kalksteen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Kalksteen is een sedimentair gesteente dat voornamelijk bestaat uit calciumcarbonaat (CaCO₃) en ontstaat door de opeenhoping van kalkhoudende overblijfselen van in zee levende organismen.
Omschrijving
Kalksteen is een veelvoorkomend sedimentair gesteente dat hoofdzakelijk is opgebouwd uit calciumcarbonaat (CaCO₃), veelal in de mineraalvormen calciet of aragoniet. Het ontstaat door de ophoping en verdichting van stoffelijk overschot van mariene organismen, zoals schelpen en koralen, over geologische tijdperken. Hierdoor kunnen fossielen van zeedieren in kalksteen voorkomen. Het gesteente kan variëren in kleur van wit en grijs tot geel, bruin of zelfs zwart, afhankelijk van de aanwezige onzuiverheden zoals klei, slib of organisch materiaal. De textuur kan fijnkorrelig tot grof kristallijn zijn. Kalksteen wordt voornamelijk gevormd in warme, ondiepe zeeën en koraalriffen in tropische gebieden, en dikke lagen zijn afgezet in periodes met een relatief hoog zeeniveau, zoals het Jura en Krijt. In kalksteen kunnen karstverschijnselen optreden, zoals grotten met druipstenen.
Toepassingen in de bouw
Kalksteen kent diverse toepassingen in de bouw. Het wordt gebruikt als bouwmateriaal voor constructies zoals gebouwen, bruggen en muren vanwege de esthetische kwaliteiten en duurzaamheid. Kalksteen is ook een cruciale grondstof bij de productie van cement, het belangrijkste bestanddeel van beton en mortel. Gemalen kalksteen wordt daarnaast gebruikt voor industriële doeleinden, waaronder als vulstof en in de productie van kalkzandsteen en cellenbeton. Historisch gezien is kalk al lange tijd een bindmiddel in mortels en pleisters, en het wordt nog steeds toegepast bij de restauratie van historische gebouwen. Bepaalde soorten, zoals blauwe hardsteen en Portlandsteen, worden specifiek als bouwsteen gebruikt voor onder andere gevelbekleding, vensterbanken en vloertegels.
Verschillende soorten en gerelateerde materialen
Er bestaan vele soorten kalksteen die ingedeeld kunnen worden op basis van mineralogische samenstelling, textuur of ontstaanswijze. Voorbeelden zijn krijt, mergel (een mix van kalksteen en klei), travertijn (gevormd in warme bronnen) en tufsteen. Blauwe hardsteen is een fijnkorrelige kalksteen die veel fossielen kan bevatten. Marmer is een metamorfe kalksteen, ontstaan door omzetting van kalksteen onder hoge druk en temperatuur. Dolosteen is een gesteente dat voornamelijk uit dolomiet bestaat, een mineraal dat kan ontstaan door diagenese van kalksteen. Kalkzandsteen is een kunststeen die wordt geproduceerd uit ongebluste kalk en zand.
Vergelijkbare termen
Mergel
Gebruikte bronnen: