Handhaving
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Handhaving in de bouw omvat het controleren op en het doen naleven van wet- en regelgeving, zoals bouwvoorschriften en de Omgevingswet, om overtredingen te voorkomen of ongedaan te maken.
Omschrijving
Handhaving is een cruciaal proces in de bouwsector dat gericht is op het waarborgen van de veiligheid, gezondheid en kwaliteit van bouwwerken en de gebouwde omgeving. Dit gebeurt door toezicht te houden op de naleving van geldende wetten, regels en vergunningen, zoals de regels uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en bestemmingsplannen. Lokale overheden, zoals gemeenten, zijn belast met de handhavingstaken. Hierbij controleren zij of er volgens de verleende omgevingsvergunning wordt gebouwd en of vergunningsplichtige bouwwerken daadwerkelijk over een vergunning beschikken. Ook het gebruik van percelen conform het bestemmingsplan valt onder de handhaving. Handhaving kan zowel preventief, door middel van toezicht, als repressief, door middel van sancties, worden uitgevoerd.
Instrumenten en maatregelen bij handhaving
Wanneer overtredingen worden geconstateerd, kunnen gemeenten handhavend optreden. Dit kan middels verschillende instrumenten. Een veelvoorkomende maatregel is het opleggen van een bouwstop om illegale bouwwerkzaamheden stil te leggen. Ook kan een last onder dwangsom worden opgelegd, waarbij de overtreder wordt gelast de onrechtmatige situatie te beëindigen, eventueel onder de dreiging van een boete. Als de overtreder hier geen gehoor aan geeft, kan bestuursdwang worden toegepast, waarbij de gemeente zelf de overtreding ongedaan maakt op kosten van de overtreder. De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en sinds kort de Omgevingswet, hebben invloed op de manier waarop handhaving plaatsvindt, waarbij gestreefd wordt naar een meer integrale aanpak van verschillende vergunningen en regels.
Rol van de kwaliteitsborger
Met de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) per 1 januari 2024, is voor bouwwerken in gevolgklasse 1 de bouwtoets deels verschoven naar private kwaliteitsborgers. Deze kwaliteitsborgers controleren of bouwwerken voldoen aan de bouwtechnische voorschriften uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) aan de hand van een risicobeoordeling en borgingsplan. Zij melden afwijkingen aan de opdrachtgever en, indien de afwijkingen de afgifte van de verklaring onomkeerbaar belemmeren, ook aan de gemeente. De gemeente baseert zich bij de gereedmelding van bouwwerken in gevolgklasse 1 in beginsel op de verklaring van de kwaliteitsborger dat het bouwwerk voldoet aan de bouwtechnische voorschriften.
Gebruikte bronnen: