Haarscheur
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een haarscheur is een zeer kleine, nauwelijks zichtbare scheur in een bouwmateriaal, zoals beton, pleisterwerk of keramiek, met een scheurbreedte tot circa 0,05 mm.
Omschrijving
Haarscheuren kunnen zowel aan het oppervlak als dieper in het materiaal ontstaan. In beton kunnen haarscheuren diverse oorzaken hebben, waaronder krimp (door verdamping van water tijdens het uitharden) of spanningen als gevolg van belasting of temperatuurschommelingen. Bij pleisterwerk ontstaan haarscheurtjes vaak door temperatuurschommelingen, normale zetting van de constructie, of een te hoge pigmentvolumeconcentratie in het pleister met weinig bindmiddel. In keramiek kunnen ze ontstaan door verschillen in uitzetting tussen scherf en glazuur of door wateropname. Over het algemeen tasten haarscheuren de constructieve veiligheid niet direct aan, maar kunnen ze wel esthetisch storend zijn en op den duur leiden tot verdere schade door indringing van vocht en schadelijke stoffen.
Oorzaken van haarscheuren
Haarscheuren in bouwmaterialen kunnen diverse oorzaken hebben:
* Krimp: Vooral bij beton is krimp tijdens het uithardingsproces een veelvoorkomende oorzaak. Dit kan zowel plastic krimp (snel waterverlies aan het oppervlak kort na storten) als droge krimp (volumevermindering naarmate vocht later in het proces verdwijnt) betreffen. Ook bij pleisterwerk kan krimp door uitdroging scheurtjes veroorzaken.
* Spanningen: Belastingen (statisch of dynamisch) op een constructie kunnen leiden tot spanningen die scheurvorming veroorzaken. Thermische spanningen door temperatuurverschillen binnen het materiaal of snelle afkoeling/opwarming kunnen eveneens haarscheuren tot gevolg hebben.
* Zetting: Normale zetting van een gebouw, met name bij nieuwbouw, kan kleine scheurtjes in bijvoorbeeld pleisterwerk veroorzaken.
* Materiaal-eigenschappen: Bij pleisterwerk kan een onjuiste verhouding van bindmiddel (hoge PVC) leiden tot krimpscheurtjes. In keramiek kunnen verschillen in uitzetting of wateropname tussen de scherf en het glazuur haarscheuren veroorzaken.
* Beweging van de ondergrond: Verzakking van de fundering kan leiden tot grotere scheuren, maar ook haarscheuren kunnen hierdoor ontstaan.
Herstel van haarscheuren
Kleine haarscheurtjes in pleisterwerk kunnen vaak worden gemaskeerd door te sauzen, omdat de verf de scheurtjes kan dichten. Voor het gericht herstellen van haarscheuren zijn vulmiddelen beschikbaar die direct met een kwastje aangebracht kunnen worden. Bij scheuren in beton is de aanpak afhankelijk van de oorzaak en de ernst. Oppervlakkige haarscheuren waarbij de oppervlakken nog waterpas zijn, zijn het eenvoudigst te repareren. Soms is het nodig om scheuren uit te slijpen en af te vullen met een geschikte mortel of af te kitten. Bij diepere scheuren of wanneer de oorzaak niet wordt weggenomen, is het mogelijk dat scheurvorming terugkeert.
Vergelijkbare termen
Scheurvorming
Gebruikte bronnen: