Gloeilamp
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een gloeilamp is een lichtbron die licht produceert door een gloeidraad, meestal van wolfraam, te verhitten met elektrische stroom in een zuurstofarme omgeving, zoals een vacuüm of gevuld met een inert gas.
Omschrijving
De klassieke gloeilamp bestaat uit een glazen omhulsel met daarin een dunne draad van wolfraam. Wanneer elektrische stroom door deze gloeidraad loopt, wordt deze extreem heet en gaat licht uitstralen. De glazen ballon bevat geen of zeer weinig zuurstof om te voorkomen dat de gloeidraad verbrandt. Vroege gloeilampen waren vacuüm, later werden ze gevuld met edelgas zoals argon om de levensduur te verlengen en het neerslaan van verdampte gloeidraad op het glas te verminderen. Gloeilampen zetten slechts een klein deel (circa 5-10%) van de elektrische energie om in zichtbaar licht; het grootste deel wordt omgezet in warmte (infraroodstraling), wat resulteert in een laag rendement. Door regelgeving wordt de productie en invoer van gloeilampen in de Europese Unie gefaseerd verboden vanwege hun geringe energie-efficiëntie in vergelijking met modernere lichtbronnen zoals LED-lampen. Ondanks het lage rendement hebben gloeilampen van oudsher een hoge kleurweergave en produceren ze een warm, geelachtig licht door hun spectrum dat accent heeft in het rode gebied.
Energie-efficiëntie en uitfasering
Gloeilampen staan bekend om hun lage energie-efficiëntie. Ongeveer 90% of meer van de verbruikte energie gaat verloren aan warmte. Ter vergelijking: LED-lampen zijn tot wel 90% efficiënter. Vanwege dit lage rendement is de productie en invoer van veel typen gloeilampen in de EU sinds 2012 gefaseerd verboden, hoewel het gebruik van bestaande gloeilampen nog is toegestaan. De gemiddelde levensduur van een gloeilamp is relatief kort, ongeveer 1000 branduren, in tegenstelling tot de veel langere levensduur van bijvoorbeeld LED-lampen (vaak 15.000-25.000 uur of meer).
Kleurtemperatuur
Het licht van een gloeilamp heeft doorgaans een warm, geelachtig uiterlijk. Dit wordt uitgedrukt in kleurtemperatuur, waarbij gloeilampen vaak een kleurtemperatuur hebben van ongeveer 2700 Kelvin. Lagere Kelvin-waarden duiden op warmer, geler licht, terwijl hogere waarden leiden tot koeler, witter licht.
Vergelijkbare termen
LED-lamp
Gebruikte bronnen: