Geëmailleerd
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Geëmailleerd betekent dat een voorwerp is voorzien van een beschermlaag van gesmolten glas, ook wel email of emaille genoemd, aangebracht door verhitting.
Omschrijving
Het proces van emailleren omvat het opsmelten van een glasachtige deklaag op diverse materialen zoals plaatstaal, aluminium, gietijzer, roestvast staal, koper en glas. Deze glasachtige massa heeft een anorganische, hoofdzakelijk oxidische samenstelling en wordt in één of meerdere lagen aangebracht en bij temperaturen boven 450 °C gesmolten. Emaille is afgeleid van het Franse woord voor 'glazuur' en het Germaanse 'smeltan', wat smelten of vervloeien betekent. De juiste benaming is overigens 'email' en niet 'emaille'.
Eigenschappen en toepassingen
Geëmailleerde oppervlakken hebben diverse gunstige eigenschappen: ze zijn corrosiewerend, temperatuurbestendig, krasbestendig, zuurbestendig, lichtecht, eenvoudig te bedrukken, hard, slijtvast en hebben een goede hechting. Ook zijn ze glad en daardoor gemakkelijk te reinigen, behouden ze langdurig kleur en glans en zijn ze onbrandbaar. De hittebestendigheid kan oplopen tot ongeveer 800 °C, met speciale keramische soorten tot wel 1350 °C. Door toevoeging van gekleurde oxiden kan emaille in veel kleuren en structuren worden aangebracht en krijgt het een decoratieve functie. Emaille wordt in diverse sectoren toegepast, waaronder de bouw (bijvoorbeeld voor gevels en huisnummerborden), in de keuken (kookgerei, witgoed), in de badkamer (sanitair zoals badkuipen en wastafels), in de industrie (chemische apparatuur, silo's), voor reclame- en verkeersborden, en in de kunstnijverheid voor sieraden en kunstvoorwerpen.
Productieproces
Het productieproces van emaille begint met het mengen en smelten van grondstoffen zoals oxiden (silicium, borium, fosfor, kobalt, nikkel, koper) en dekkinggevende verbindingen. De gesmolten massa wordt snel afgekoeld (schrikken) tot korrels of vlokken, genaamd 'frit'. Deze frit wordt vervolgens gemalen tot poeder of glazige brokken. Voordat het emaille wordt aangebracht, wordt de ondergrond, zoals metaal, zorgvuldig gereinigd. Het emaillepoeder wordt op verschillende manieren aangebracht, bijvoorbeeld door besprenkelen, zeven of spuiten. Vervolgens wordt het geheel verhit in een oven op hoge temperatuur, vaak tussen 700 en 900 °C, waarbij het emaille smelt en zich hecht aan het basismateriaal. Na het smelten wordt het object langzaam afgekoeld om barsten te voorkomen. Bij de productie van geëmailleerde borden wordt vaak een onderlaag aangebracht voordat de kleurlagen volgen. Voor het aanbrengen van emaillepoeder kan de ondergrond bespoten worden met gomtragant. Na elke kleurlaag gaat het bordje opnieuw de oven in.
Vergelijkbare termen
Geglazuurd
Gebruikte bronnen: