Gesteentevorming
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Gesteentevorming is het proces waarbij gesteenten ontstaan door geologische processen zoals stolling, sedimentatie en metamorfose.
Omschrijving
Gesteenten zijn vaste materialen waaruit de aardkorst bestaat. Ze zijn opgebouwd uit fragmenten (klasten) of mineralen. Afhankelijk van de manier waarop ze worden gevormd, worden gesteenten ingedeeld in drie hoofdgroepen: stollingsgesteenten, sedimentaire gesteenten en metamorfe gesteenten. Deze gesteenten zijn onderdeel van een voortdurende cyclus, de gesteentecyclus, waarin gesteenten worden gevormd, afgebroken en getransformeerd onder invloed van endogene en exogene processen, zoals verwering, erosie, afzetting, hitte, druk en stolling.
Soorten Gesteentevorming
Er worden grofweg drie hoofdtypen gesteentevorming onderscheiden, die onderdeel zijn van de gesteentecyclus:
* Stollingsgesteenten: Ontstaan door het stollen en kristalliseren van gesmolten gesteente (magma of lava). Afhankelijk van de afkoelsnelheid en samenstelling van het magma ontstaan verschillende soorten stollingsgesteenten, zoals graniet, basalt, gabbro, rhyoliet en trachiet.
* Sedimentaire gesteenten: Worden gevormd door het bezinken of neerslaan van sedimenten, die afkomstig zijn van de verwering en erosie van andere gesteenten. Dit materiaal wordt getransporteerd en afgezet, waarna het onder druk en door diagenese verhardt tot gesteente. Voorbeelden zijn zandsteen, kalksteen en conglomeraat.
* Metamorfe gesteenten: Ontstaan wanneer bestaande gesteenten (stollings-, sedimentaire of andere metamorfe gesteenten) onder invloed van verhoogde druk en/of temperatuur diep in de aardkorst van textuur en/of mineralogische samenstelling veranderen (metamorfose). Voorbeelden zijn marmer, leisteen en gneis.
Vergelijkbare termen
Lithogenese
Gebruikte bronnen: