Fosforzuur
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Fosforzuur (H₃PO₄) is een anorganisch zuur dat onder andere wordt gebruikt voor metaalbehandeling, als corrosieremmer en in de productie van bepaalde bouwmaterialen.
Omschrijving
Fosforzuur, ook bekend als orthofosforzuur, is een chemische verbinding die diverse toepassingen kent in de bouw en aanverwante industrieën. Een van de belangrijkste functies is het gebruik bij de behandeling van metalen oppervlakken, zoals ijzer en staal. Het wordt ingezet voor het verwijderen van roest door ijzeroxide om te zetten in ijzerfosfaat, een zwarte verbinding die eenvoudig te verwijderen is. Daarnaast wordt fosforzuur gebruikt bij het passiveren van ijzer en zink om ze te beschermen tegen corrosie. In de bouwsector kan fosforzuur ook worden toegepast als reinigingsmiddel voor metselwerk om minerale afzettingen, cementsluier en kalkvlekken te verwijderen. Bij het reinigen van gevels is echter voorzichtigheid geboden, omdat fosforzuur bij reactie met kalk calciumfosfaat kan vormen, wat alg- en mosgroei kan bevorderen en een moeilijk te verwijderen witte waas kan achterlaten. Grondig voornatten en afspoelen is essentieel om deze neveneffecten te voorkomen.
Productie en eigenschappen
Fosforzuur wordt industrieel geproduceerd via twee hoofdmethoden: het natte proces en het thermische proces. Het natte proces, dat commercieel het meest wordt toegepast, omvat de reactie van fosfaaterts met zwavelzuur. Hierbij ontstaat ook calciumsulfaat als bijproduct. Het thermische proces levert een zuiverder product op, dat onder andere wordt gebruikt in de voedingsmiddelenindustrie. Pure fosforzuur is een kleurloze vaste stof, maar het wordt meestal geleverd als een stroperige, kleurloze, geurloze oplossing in water, vaak met een concentratie van 85%. Het is een matig sterk zuur. Hoewel het niet voldoet aan de strikte definitie van een sterk zuur, kan een oplossing van 85% de huid ernstig irriteren en schade aan de ogen veroorzaken.
Overige toepassingen in de bouw en techniek
Naast de reeds genoemde toepassingen wordt fosforzuur ook gebruikt in de bouwchemie en bij de productie van fosfaathoudende kunstmest, wat indirect relevant is voor toepassingen in de groenvoorziening binnen bouwprojecten. Het kan ook dienen als vloeimiddel bij het soldeerproces. In de waterbehandeling wordt fosforzuur ingezet als pH-regelaar en om kalkaanslag te voorkomen. Verder speelt fosforzuur een rol bij het anodiseren van aluminium, een proces waarbij een beschermende oxidelaag wordt gevormd. In de micro-elektronica wordt verwarmd fosforzuur gebruikt voor het etsen van siliciumnitride.
Vergelijkbare termen
Corrosieremmer
Gebruikte bronnen: