Drukken
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Drukken in bouwkundige zin, of drukspanning, is de kracht die per oppervlakte-eenheid op een constructie of bouwelement wordt uitgeoefend en die het materiaal in elkaar perst.
Omschrijving
Drukken, ook wel aangeduid als drukspanning, is een fundamenteel begrip in de bouwkunde en mechanica. Het betreft de kracht die loodrecht op een oppervlak wordt uitgeoefend, waardoor het materiaal samengedrukt wordt. Samen met trekspanning is drukspanning een van de belangrijkste krachten die een rol spelen in constructies. Materialen zoals beton, steen en staal worden in constructies gebruikt om drukspanningen op te nemen en over te dragen. Bij het ontwerpen en uitvoeren van bouwprojecten is het essentieel om rekening te houden met de drukkrachten die op verschillende elementen werken om stabiliteit en veiligheid te garanderen.
Drukspanning in materialen
Verschillende bouwmaterialen hebben uiteenlopende eigenschappen als het gaat om het weerstaan van druk- en trekkrachten. Beton is bijvoorbeeld zeer goed bestand tegen drukkrachten, maar heeft een geringe treksterkte. Staal daarentegen kan zowel aanzienlijke druk- als trekkrachten opnemen. Bij constructies waarbij trekspanningen optreden, wordt vaak wapening (zoals betonstaal) toegepast om deze krachten op te vangen, waardoor gewapend beton ontstaat dat zowel druk als trek kan weerstaan. Ook in funderingen op staal, waarbij de ondergrond 'zo hard als staal' is, vangt het staal trekspanning op en het beton drukspanning.
Toepassingen en gerelateerde termen
Drukspanning speelt een cruciale rol in diverse bouwkundige toepassingen. Bij het heien of 'drukken' van palen wordt een paal de grond ingedrukt, waarbij de machine een groot contragewicht moet hebben om de weerstand te bieden tegen het drukken. Ook bij funderingsherstel kunnen palen vanuit of onder bouwmuren worden weggedrukt. In betonconstructies kan snelle verhitting bij brand leiden tot 'afspatten', waarbij interne druk ontstaat door uitzettend vocht. Een 'druklaag' in een vloerconstructie neemt drukspanning op en zorgt voor schijfwerking. De term 'druk' kan ook voorkomen in de context van bijvoorbeeld 'bekistingsdruk', de horizontale druk van betonspecie op de bekisting tijdens het storten, of 'drukhoogte' in waterbouwkunde, gerelateerd aan waterdruk.
Gebruikte bronnen: