Driebeukige kerk
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een driebeukige kerk is een kerkgebouw dat bestaat uit drie langgerekte, parallelle ruimtes (beuken), gescheiden door rijen zuilen of pilaren, waarbij de middelste beuk (middenschip of hoofdbeuk) meestal hoger en breder is dan de zijbeuken.
Omschrijving
De term 'beuk' in de architectuur verwijst naar een langgerekte ruimte in gebouwen zoals kerken, hallen of schuren, begrensd door muren of rijen kolommen. Een driebeukige kerk is een type kerkgebouw met een middenschip en twee zijbeuken. Het middenschip is de centrale, langgerekte ruimte van de kerk, die aan de oostkant vaak aansluit op het koor. De zijbeuken lopen evenwijdig aan het middenschip en worden hiervan gescheiden door arcaden (bogen op zuilen of pilaren). In de meeste grote kerken zijn de zijbeuken smaller en lager dan het middenschip. Wanneer de zijbeuken echter even hoog zijn als het middenschip, spreekt men van een hallenkerk. De structuur van een driebeukige kerk is al bekend uit de Romeinse architectuur, waar basilica's vaak drie of meer beuken hadden. Dit ontwerp werd overgenomen in de romaanse en gotische kerkarchitectuur.
Onderdelen en Toepassingen
De verschillende beuken van een kerkgebouw worden onderscheiden in het middenschip (of middenbeuk) en de zijbeuken. Daarnaast kan een kerk een dwarsbeuk (transept) hebben, die loodrecht op het schip staat en samen met een deel van het schip een kruisvormige plattegrond kan vormen. De zijbeuken kunnen gebruikt worden voor diverse doeleinden, zoals processies, het huisvesten van kapellen of als extra ruimte voor kerkgangers. In de Middeleeuwen werden kerken met zijbeuken vaak uitgebreid met extra zijbeuken of zijkapellen. Eenvoudige kerken zonder dwars- en zijbeuken worden zaalkerken genoemd. Een basiliek in bouwkundige zin is doorgaans een driebeukige kerk met een middenschip dat hoger is en voorzien is van ramen boven de daken van de zijbeuken (een lichtbeuk).
Voorbeelden
Vele kerken zijn gebouwd als driebeukige structuur, waaronder diverse neogotische kerken. Voorbeelden van driebeukige kerken zijn de Sint-Jacobus de Meerderekerk in Den Haag, de Sint-Johannes de Doperkerk in Vlaardingen, de R.K. Sint Clemenskerk in Steenwijk, de Sint-Bonifatiuskerk in Leeuwarden, de Sint-Antonius Abtkerk in Ingooigem en de Heilig Hartkerk in Hilversum. Ook de Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk in Ninove is een driebeukige barokkerk.
Vergelijkbare termen
Eénbeukige kerk
Gebruikte bronnen: