Dodekop
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Dodekop is een pigment, voornamelijk op basis van ijzeroxiden, dat wordt gebruikt als kleurstof in verven en andere toepassingen in de bouw en restauratie.
Omschrijving
Dodekop is een donkerrood of paars pigment dat veel werd en wordt toegepast, met name op historische gebouwen. Het is een variant van ijzeroxidepigmenten, waartoe ook rode oker behoort. De naam 'dodekop' (of in het Latijn: caput mortuum) gaat terug op de alchemie in de 17e eeuw en zou verwijzen naar het residu van de zwavelzuurproductie dat leek op een doodshoofd, of naar de paarsbruine kleur die deed denken aan gestold bloed. Dit pigment is geschikt voor gebruik met kalk(verf), is meestal weerbestendig, alkali- en UV-bestendig, en kan ook gebruikt worden voor het kleuren van beton en in fresco-technieken. In de historie werd ossenbloed soms gebruikt als bindmiddel op kozijnen en luiken, waarbij het bruinrood opdroogde; de kleur 'ossenbloed rood' is echter afkomstig van het dodekop pigment. De kleur 'dodekop' kan variëren door variaties in het brandingsproces, wat kan leiden tot rode en paarse varianten.
Toepassingen en kenmerken
Dodekop pigment is toepasbaar in diverse bindmiddelen en heeft een goed kleurend en dekkend vermogen. Het droogt redelijk, is lichtecht en hittebestendig. Paarse dodekop werd in de 17e en 18e eeuw veel gebruikt, onder andere in combinatie met mangaanpaarse tegels. Ook begin 20e eeuw was deze kleur populair. Naast het gebruik in verf, kan rode dodekop ook gebruikt worden voor het polijsten van glas.
Vergelijkbare termen
Gedenkornament
Gebruikte bronnen: