Dekbalkgebint
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een dekbalkgebint is een dragende houtconstructie, een type dwarsgebint, waarbij de horizontale dekbalken bovenop de verticale stijlen liggen en hiermee zijn verbonden, meestal via een pen-en-gatverbinding.
Omschrijving
Dit traditionele gebinttype komt veel voor in historische gebouwen zoals boerderijen, met name in de Noordelijke Groep (Groningen, Friesland, Drenthe, kop van Overijssel, Zeeland, Noord- en Zuid-Holland), waar ze een essentieel onderdeel vormen van de kapconstructie en het draagvermogen van het dak verzorgen. De dekbalkgebinten bestaan uit stijlen (vaak op gemetselde poeren om vocht te weren), dekbalken en schoren of korbelen die zorgen voor stabiliteit en verstijving van de constructie. De langsbalken, ook wel gebintplaten genoemd, verbinden de verschillende dwarsgeplaatste dekbalkgebinten met elkaar in de lengterichting van het gebouw. Bij een dekbalkgebint ligt de verbindende dwarsbalk, de dekbalk, bovenop de gebintstijlen, waardoor de toppen van de stijlen als het ware 'afgedekt' worden.
Verbindingen en onderdelen
De stijlen van een dekbalkgebint zijn meestal aan de bovenkant voorzien van pennen die passen in corresponderende gaten in de overstekende dekbalk, een vorm van een forse pen-en-gatverbinding. De dekbalk wordt bij de stijl vaak ondersteund door een korbeel, een schoor die de hoek tussen stijl en dekbalk versterkt. Langsbalken (flieringen of gebintplaten) rusten op de dekbalken en ondersteunen de sporen of het dak. De stijlen kunnen op gemetselde poeren rusten om te voorkomen dat het hout vochtig wordt en gaat rotten.
Toepassing in boerderijen
Dekbalkgebinten zijn karakteristiek voor diverse historische boerderijtypen in Nederland, met name in de noordelijke provincies. Ze vormen de basis van de draagconstructie van het dak en de verdiepingsvloeren, waarbij de buitenmuren van het stalgedeelte vaak niet dragend zijn. In een stolpboerderij, die een vierkante plattegrond heeft met een piramidevormig dak, draagt een dekbalkgebint de kapconstructie. De ruimte binnen het vierkant van het gebint werd vroeger vaak gebruikt voor de opslag van hooi, terwijl de omliggende ruimtes dienden als stal, deel en soms ook woongedeelte.
Vergelijkbare termen
Gebint
Gebruikte bronnen: