Cohesie
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Cohesie in de bouwkunde en grondmechanica duidt op de interne bindingskrachten binnen een materiaal of grond, die ervoor zorgen dat de deeltjes aan elkaar 'plakken' of samenhangen.
Omschrijving
In de bouw en grondmechanica is cohesie een belangrijke eigenschap die de sterkte en stabiliteit van materialen en grondlagen beïnvloedt. Het betreft de aantrekkingskracht tussen gelijke moleculen binnen het materiaal zelf. Deze interne aantrekkingskracht zorgt ervoor dat het materiaal weerstand biedt tegen krachten die het uit elkaar willen trekken of laten afschuiven. In zand zorgt cohesie er bijvoorbeeld voor dat een berg zand niet volledig vervloeit zoals een vloeistof. Bij grondlichamen dragen wrijvingskrachten tussen korrels en de cohesie van water in de poriën bij aan de stabiliteit tegen afschuiving. Zonder cohesie zou het bijvoorbeeld niet mogelijk zijn om een zandkasteel met verticale wanden te bouwen. In lijmverbindingen is cohesie, naast adhesie (hechting aan een oppervlak), cruciaal voor de interne sterkte van de lijmvoeg. Ook bij optrekkend vocht speelt de verstoring van het evenwicht tussen cohesie en adhesie een rol bij capillaire werking.
Cohesie in grondmechanica
In de grondmechanica is cohesie (vaak aangeduid als 'c') een parameter die, samen met de hoek van inwendige wrijving (φ), de schuifweerstandskarakteristieken van grond beschrijft volgens het Mohr-Coulomb bezwijkcriterium. De cohesie vertegenwoordigt de schuifspanning die nodig is om afschuiving te veroorzaken, zelfs als er geen normaalkracht is. Bij droog zand wordt de cohesie vaak als verwaarloosbaar (gelijk aan 0) beschouwd, omdat de stabiliteit voornamelijk afhangt van de wrijving tussen de korrels. De aanwezigheid van water kan echter leiden tot 'schijnbare cohesie' in onverzadigde gronden door capillaire zuiging, wat tijdelijk bijdraagt aan de stabiliteit van bijvoorbeeld een uitgegraven sleuf.
Cohesie en adhesie
Cohesie en adhesie zijn twee verschillende, maar vaak samengaande krachten. Waar cohesie de interne binding tussen gelijke moleculen in een stof is, is adhesie de aantrekkingskracht tussen ongelijke moleculen, bijvoorbeeld tussen een lijm en een oppervlak. In bouwtoepassingen, zoals bij lijmverbindingen of afdichtingen met tape, is een goede balans tussen zowel cohesie (voor de interne sterkte van de lijm/tape) als adhesie (voor de hechting aan de ondergrond) essentieel voor een duurzame verbinding. Een adhesiebreuk treedt op als de hechting aan de ondergrond onvoldoende is, terwijl een cohesiebreuk duidt op onvoldoende interne sterkte van de lijm of tape zelf.
Vergelijkbare termen
Adhesie
Gebruikte bronnen: