Cenotaaf
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een cenotaaf is een grafteken of monument opgericht ter nagedachtenis aan een persoon of groep personen van wie het stoffelijk overschot elders is, ontbreekt of onvindbaar is.
Omschrijving
De term 'cenotaaf' komt uit het Grieks en betekent 'leeg graf'. Cenotafen werden al in de klassieke oudheid opgericht. Ze dienen als herdenkingsplaats, vaak in kerken, of als vrijstaande monumenten. In tegenstelling tot een mausoleum bevat een cenotaaf geen stoffelijke resten. Voorbeelden zijn te vinden in de Sint-Pieter in Rome (graven van pausen), de Menenpoort in Ieper en het Cenotaaf op Whitehall in Londen.
Historische context
In de oudheid werden cenotafen opgericht opdat de ziel van de overledene in het vaderland de cultus niet zou missen. Later werd het een algemeen grafteken waarbij het eigenlijke graf elders lag. Cenotafen konden worden aangebracht in de wand van een kerk.
Toepassingen en voorbeelden
Cenotafen kunnen variëren van eenvoudige graftekens tot monumentale bouwwerken. Ze herdenken zowel individuen als groepen, zoals vermiste soldaten uit een oorlog. Bekende voorbeelden zijn onder andere de Cenotaaf van Monulfus en Gondulfus in Maastricht en de Jaswant Thada Cenotaaf in India, die Rajput- en Mogol-architectuur combineert. Ook conceptuele ontwerpen, zoals het Cenotaaf voor Newton, vallen onder deze noemer. Sommige tempels in het oude Egypte, zoals de tempel van Ramses II in Abydos, worden beschouwd als cenotaaftempels, gebouwd bij een schijngraf van een farao wiens echte graf elders was.
Vergelijkbare termen
Gedenkteken
Gebruikte bronnen: