Catacomben
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Ondergrondse gangenstelsels die voornamelijk werden gebruikt als begraafplaatsen.
Omschrijving
Catacomben zijn uitgebreide ondergrondse netwerken van tunnels en kamers die in de oudheid, en met name in de vroege christelijke geschiedenis, werden gebruikt als begraafplaatsen. Ze bevatten uitgehouwen nissen, ook wel loculi genoemd, waarin overledenen werden bijgezet. Naast hun funeraire functie dienden catacomben soms ook als schuilplaatsen. Bekende voorbeelden zijn de catacomben in Rome en Parijs, waarbij die in Parijs deels zijn ontstaan uit voormalige kalksteengroeven die later als ossuarium zijn ingericht.
Bouwkundige aspecten
De constructie van catacomben kon variëren. Sommige gangenstelsels zijn uitgehouwen in zachte rotssoorten zoals tufsteen of kalksteen. In het geval van de catacomben van Parijs werden bestaande ondergrondse kalksteengroeven hergebruikt en omgevormd. De gangen werden soms verlicht en geventileerd door schachten die naar het maaiveld leidden, bekend als luminaria. De nissen voor begravingen, loculi, waren vaak boogvormig. Grotere grafkamers worden cubicula genoemd. De catacomben van S. Domitilla in Rome bevatten bijvoorbeeld fresco's en een ondergrondse kerk.
Oorsprong en gebruik
Catacomben werden door verschillende culturen gebruikt, waaronder Joden en Christenen, voornamelijk tot de 5e eeuw. Ze boden een praktische oplossing voor begraving, vooral in gebieden met beperkte bovengrondse ruimte. Hoewel ze voornamelijk als begraafplaats dienden, konden ze tijdens perioden van vervolging ook als schuilplaatsen fungeren. In de 16e eeuw werden veel catacomben herontdekt en later archeologisch onderzocht.
Gebruikte bronnen: