Caisson
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een caisson is een waterdichte constructie, vaak van beton of staal, die wordt gebruikt voor werkzaamheden onder water of onder het grondwaterpeil, zoals bij de aanleg van funderingen, tunnels of kademuren.
Omschrijving
Caissons worden toegepast in situaties waar droog werken onder waterniveau noodzakelijk is. Dit kan zijn voor het realiseren van diepliggende kelders, brugpijlers, schachten voor tunnels, gemalen, sluishoofden, kademuurconstructies en parkeergarages. De constructie, die kan variëren in materiaal van hout, staal tot beton, wordt afgezonken naar de gewenste diepte door grond onder de constructie te verwijderen. Bij werkzaamheden onder het grondwaterpeil kan verhoogde luchtdruk in het caisson worden toegepast om het binnendringen van water te voorkomen, wat speciale veiligheidseisen met zich meebrengt (caissonwetgeving). Eenmaal op diepte wordt de ruimte onder het caisson vaak afgevuld met beton en fungeert de caisson zelf veelal als fundering op staal, al is funderen op palen onder het caisson ook mogelijk.
Toepassingen
Caissons worden veelvuldig toegepast in de civiele techniek en waterbouw. Specifieke toepassingsgebieden omvatten grote (en diepe) kelderconstructies, brugpijlers, start- en eindschachten van tunnels, gemalen, sluishoofden, kademuurconstructies en parkeergarages. Ze kunnen ook dienen als fundering voor brugpijlers in diep water en werden in het verleden gebruikt bij het sluiten van dijken, zoals de Phoenix-caissons bij de Watersnoodramp in 1953. Daarnaast worden caissons buiten Nederland en België ook veel gebruikt voor de bouw van golfbrekers in relatief diep water.
Afzinkmethode en Pneumatisch afzinken
Bij de caissonmethode wordt de constructie bovengronds gebouwd en vervolgens afgezonken door de onderliggende grond te verwijderen. Dit kan door grond weg te zuigen of door kleppen te openen in de waterbouw. Bij pneumatisch afzinken wordt in de werkruimte onder het caisson verhoogde luchtdruk toegepast om het water buiten te houden, waardoor 'in den droge' gewerkt kan worden. Hierbij moet personeel door een luchtsluis. Deze techniek stelt hoge eisen aan de veiligheid van het personeel, vastgelegd in de caissonwet.
Vergelijkbare termen
Bekisting
Gebruikte bronnen: