Bovenloopkraan
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een bovenloopkraan is een hijsinstallatie die bestaat uit een horizontale balk (brug) met een loopkat en takel, en die over rails langs de bovenkant van een werkruimte beweegt om zware lasten te hijsen en verplaatsen.
Omschrijving
Bovenloopkranen zijn essentieel voor het verplaatsen van zware lasten in industriële omgevingen zoals fabrieken, magazijnen en werkplaatsen. Ze bestaan uit een brug die ondersteund wordt door eindwagens die zich voortbewegen over rails, ook wel kraanbanen genoemd, aan weerszijden van de werkruimte. De loopkat met het hijsmechanisme (takel of lier) beweegt over de brug om de lasten horizontaal te verplaatsen, terwijl de takel zorgt voor het verticaal hijsen en laten zakken van de last. De bediening kan handmatig, via een hangdrukknopkast of radiografisch (draadloos) gebeuren. Door de constructie boven het werkgebied blijft de vloerruimte vrij voor andere activiteiten. Bovenloopkranen worden gebruikt in diverse sectoren, waaronder de bouw (bv. prefab betonfabrieken), metaalverwerking, scheepsbouw en logistiek. Regelmatig onderhoud en inspectie zijn cruciaal voor een veilige en efficiënte werking, waarbij componenten zoals hijskabels, het hijsmechanisme, wielen en rails worden gecontroleerd op slijtage en beschadiging. Ook smering van bewegende delen is essentieel. Bij het bedienen van een bovenloopkraan is specifieke deskundigheid vereist.
Onderdelen
Een bovenloopkraan bestaat uit verschillende hoofdcomponenten. De basisstructuur omvat een of twee kraanliggers (de brug), die de overspanning van de werkruimte vormen. Deze liggers zijn verbonden met wielkasten (eindwagens) die over de kraanbaanconstructie bewegen. Op de ligger(s) bevindt zich een loopkat met een takel of lierwerk voor het hijsen van lasten. Essentiële onderdelen zijn verder de hijshaak of onderblok voor het aanslaan van de last, het elektrificatiesysteem voor de stroomvoorziening van motoren en besturingssystemen, en de besturingskast die de bewegingen coördineert en veiligheidsfuncties integreert. Ook de rails van de kraanbaan zijn cruciale onderdelen voor de verplaatsing van de kraan.
Soorten
Er zijn verschillende soorten bovenloopkranen, voornamelijk onderscheiden door het aantal liggers: enkelligger bovenloopkranen en dubbelligger bovenloopkranen. Enkelliggerkranen hebben één ligger en zijn vaak geschikt voor lichtere tot middelzware lasten en kortere overspanningen, met de takel onder de ligger hangend. Dubbelliggerkranen hebben twee liggers en worden gebruikt voor zwaardere lasten en grotere overspanningen, waarbij de takel doorgaans bovenop de liggers rijdt. Daarnaast bestaan er underslung (onderhangende) bovenloopkranen die aan de onderkant van de draagconstructie hangen, geschikt voor situaties met beperkte hoogte of wanneer de bouwconstructie geen bovenliggende kraan kan dragen. De liggers zelf kunnen uitgevoerd zijn als profielligger, kokerligger of vakwerk V-ligger, waarbij koker- en V-liggers vaak maatwerk en hogere prestaties mogelijk maken.
Vergelijkbare termen
Hijskraan
Gebruikte bronnen: