Bouwhuis
Laatst bijgewerkt: 27-12-2025
Definitie
Een bouwhuis is een voorgebouw of bijgebouw dat behoort tot een feodaal huis, zoals een kasteel, borg, havezate of state.
Omschrijving
Deze bijgebouwen dienden ter ondersteuning van het hoofdgebouw en hadden vaak agrarische of bosbouwgerelateerde functies. Ze boden onderdak aan personeel, vee (stallen), rijtuigen (koetshuizen) en werkplaatsen, en fungeerden tevens als opslagplaats voor bijvoorbeeld tienden (pachtafdrachten in natura). Bouwhuizen werden soms symmetrisch geplaatst aan weerszijden van een voorplein, of in een U-vorm om samen met het hoofdhuis een besloten voorburcht te vormen. Regionaal stonden ze ook bekend als 'neerhuis' in de zuidelijke Nederlanden en 'schathuis' of 'schathoes' in Groningen en Drenthe.
Functies van een Bouwhuis
De functies van een bouwhuis waren divers en essentieel voor het functioneren van de buitenplaats. Agrarisch gezien boden ze onderdak voor personeel, stallen voor vee, en ruimte voor wagens en koetsen, inclusief materieel voor de boerderij of het hoofdgebouw. Economisch dienden ze als opslag voor goederen zoals tienden en konden ze kamers herbergen voor een commies of rentmeester, die het beheer van landgoederen voerde. Specifieke bouwhuizen konden ingericht zijn als koetshuis voor paarden en rijtuigen.
Gebruikte bronnen: