Bouwfragment
Laatst bijgewerkt: 27-12-2025
Definitie
Een bouwfragment is een bouwelement dat tijdens sloop of restauratie wordt behouden vanwege zijn esthetische of cultuurhistorische waarde, zoals een ornament of een beeldhouwwerk.
Omschrijving
Bouwfragmenten zijn specifieke onderdelen van gebouwen die een bijzondere waarde vertegenwoordigen en daarom niet worden gesloopt, maar bewaard blijven. Deze fragmenten kunnen variëren van decoratieve elementen zoals guirlandes, gevelstenen, kapitelen en rozetten tot complete geveltoppen of bouwsculpturen. Ze zijn essentieel voor het inzicht in de bouwgeschiedenis en de restauratiepraktijk van een gebouw of periode. Vaak worden ze na berging opgeslagen in gespecialiseerde depots, beheerd door bijvoorbeeld rijksdiensten, gemeentes, musea of particuliere collecties. Hoewel het hergebruik van bouwfragmenten, bijvoorbeeld in nieuwbouw of gerestaureerde panden, zeldzaam is, draagt het bij aan het verlevendigen van het straatbeeld en het bevorderen van de belangstelling voor gebouwd erfgoed. Het behoud en de documentatie van deze fragmenten zijn cruciaal voor archeologisch en bouwhistorisch onderzoek.
Voorbeelden en Bewaarplaatsen
Bouwfragmenten die gered zijn van sloop of tijdens restauraties vrijkomen, worden vaak ondergebracht in gespecialiseerde depots. Voorbeelden van bewaarplaatsen zijn die van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, gemeentelijke diensten voor monumentenzorg, musea en particuliere collecties. Ook bij leveranciers van oude bouwmaterialen of antiquairs kunnen bouwfragmenten worden aangetroffen. Voorbeelden van bouwfragmenten zijn onder meer guirlandes, gevelstenen, klauwstukken, voluten, cherubijnen, kapitelen, zuilen, architraven, frontons, eierlijsten, hogels, cartouches, rozetten en geveltoppen. Het doel van het bewaren is het veiligstellen van cultureel erfgoed en, indien mogelijk, het hergebruik van deze materialen in monumenten, hoewel dit zeldzaam is.
Gebruikte bronnen: