Bolkozijn
Laatst bijgewerkt: 24-12-2025
Definitie
Een bolkozijn is een kozijn met twee naast elkaar geplaatste openingen, van oudsher bestaande uit een lichtvenster en een ernaast gelegen opening die met een luik werd afgesloten.
Omschrijving
Het bolkozijn is een specifiek type tweelichtkozijn dat met name in de 16e en 17e eeuw veel voorkwam, vooral bij oude boerderijen. Kenmerkend is de aanwezigheid van twee naast elkaar gelegen openingen in één kozijn, gescheiden door een middenstijl en met één bovendorpel. Oorspronkelijk was één van deze openingen voorzien van glas voor lichtinval, terwijl de andere opening diende voor ventilatie en afgesloten kon worden met een luik. In sommige gevallen bestond een bolkozijn zelfs uit twee luiken. Het bolkozijn is een afgeleide van een kruiskozijn, dat vier openingen heeft. In handboeken uit de late 19e eeuw werd soms ook een T-raam als bolkozijn aangeduid.
Historische context en Varianten
De term 'tweelicht' wordt soms als synoniem gebruikt voor een bolkozijn. Een tweelichtvenster is echter over het algemeen een jonger type venster dat symmetrisch is, met zowel links als rechts een luik en daarachter een draairaam. Het bolkozijn kon worden toegepast wanneer er onvoldoende hoogte beschikbaar was voor een groter venster. Kloostervensters zijn daarentegen kozijnen waarbij het lichtvenster en het luik boven elkaar zijn geplaatst.
Gebruikte bronnen: