Boerderijtype
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een boerderijtype is een classificatie van boerderijen met eenzelfde basisindeling, vaak regionaal bepaald door historische ontwikkelingen, bedrijfsvoering en bouwkenmerken.
Omschrijving
Historische boerderijtypen zijn in de loop der eeuwen ontstaan en tonen sterke regionale verschillen, mede door aanpassing aan landbouwkundige eisen en welvaartsniveaus. Hoewel moderne boerderijen in Nederland qua uiterlijk meer op elkaar lijken, onderscheiden historische boerderijen zich door hun streekeigen kenmerken. De indeling van een boerderijtype wordt bepaald door factoren zoals het bedrijfstype (bijvoorbeeld veehouderij of akkerbouw), de constructie en de specifieke indeling van de ruimtes zoals stal, dorsvloer of deel, en hooi- of oogstberging. De plaats en vorm van deze werkruimten verschillen per boerderijtype.
Hoofdgroepen en voorbeelden in Nederland
In Nederland worden historische boerderijtypen grofweg onderverdeeld in enkele hoofdgroepen. De Noord-Nederlandse huisgroep (of Friese huisgroep) omvat boerderijen uit onder andere Noord-Holland, Friesland en Groningen, vaak gericht op veehouderij met een dekbalkgebint. Bekende voorbeelden zijn de stolpboerderij in Noord-Holland en de kop-hals-rompboerderij en stelp in Friesland. In Groningen komt onder andere de Oldambtsterboerderij voor. De hallehuisgroep komt veel voor in Oost- en Midden-Nederland en delen van Zuid-Holland en het Gooi. Kenmerkend is een rechthoekig gebouw met woon- en bedrijfsgedeelte gescheiden door een brandmuur, waarbij het dak wordt gedragen door ankerbalkgebinten. Varianten hiervan zijn onder meer de T-huis- en krukhuisboerderij in het rivierengebied en de langgevelboerderij in onder andere Noord-Brabant en Limburg, waar woning, stal en schuur achter elkaar zijn gebouwd. Ook de los hoes in Oost-Nederland behoort tot deze groep. Daarnaast zijn er specifieke typen in Zuidwest-Nederland (Zeeland en Zuid-Hollandse eilanden), gekenmerkt door grote schuren en woonhuizen, en de Zuid-Limburgse boerderij, zoals de vakwerkboerderij.
Vergelijkbare termen
Hallenhuis
Gebruikte bronnen: