Boerderijbouw
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Boerderijbouw omvat de architectuur, het ontwerp en de constructie van gebouwen die bestemd zijn voor agrarische doeleinden, vaak gecombineerd met een woonfunctie.
Omschrijving
De bouw van boerderijen is van oudsher sterk regionaal bepaald en afhankelijk van factoren zoals het klimaat, beschikbare bouwmaterialen en de agrarische activiteiten die op de boerderij plaatsvinden. Traditionele bouwmaterialen die lokaal beschikbaar waren, zoals hout, leem, baksteen en riet, werden veel gebruikt. Kenmerkend voor boerderijen is de combinatie van woonruimte voor de boerenfamilie en bedrijfsruimte voor opslag van gewassen, werktuigen of vee. Door de eeuwen heen hebben verschillende boerderijtypen zich ontwikkeld, zoals het hallenhuis, de langgevelboerderij, de stelpboerderij en de carréboerderij. Moderne boerderijbouw integreert hedendaagse technieken en materialen, waarbij duurzaamheid en energiezuinigheid steeds belangrijker worden. Na de Tweede Wereldoorlog heeft de schaalvergroting in de landbouw geleid tot veranderingen in de boerderijbouw, waarbij traditionele, streekgebonden kenmerken deels naar de achtergrond zijn gedrongen. Veel historische boerderijen worden tegenwoordig gerestaureerd en krijgen een nieuwe bestemming, bijvoorbeeld als woonhuis.
Regionale boerderijtypen (voorbeelden)
In Nederland komen diverse historische boerderijtypen voor, die vaak gerelateerd zijn aan specifieke regio's en hun agrarische praktijken. Enkele voorbeelden zijn:
* Hallenhuisboerderij: Een type met een ruime centrale hal, dat grofweg tot 1880 werd gebouwd.
* Langgevelboerderij: Bij dit type bevinden woon- en werkruimte zich onder één langgerekt dak.
* Stelpboerderij: Oorspronkelijk uit Friesland, dit type was populair in de late 19e en vroege 20e eeuw en groepeert woon- en bedrijfsruimten rondom de tasruimte.
* Kop-hals-rompboerderij: Een Fries type waarbij de romp de schuur vormt, de kop het woonhuis en de hals een verbindingsstuk.
* Brabantse kortgevelboerderij: Een compacter type waarbij de voordeur zich aan de korte zijde bevindt.
* Carréboerderij (Vierkantshoeve): Vooral voorkomend in Zuid-Limburg en naburige streken, gekenmerkt door gebouwen die gesloten rond een binnenhof zijn gebouwd.
* Zeeuwse schuurgroep: In Zeeland beïnvloed door overstromingen en herdijkingen, vaak met een grote schuur gescheiden van het woongedeelte.
* Rijnlandse boerderij: Aangepast aan veeteelt, een lang en smal type met hoge zijgevels, onder meer te vinden in Rijnland, Delfland en Schieland.
Gebruikte bronnen: