Biforium
Laatst bijgewerkt: 27-12-2025
Definitie
Een biforium, ook wel bifora of tweelicht genoemd, is een dubbele venster- of deuropening die door een middenzuil of slanke pilaar in twee gelijke delen wordt verdeeld, vaak bekroond met bogen.
Omschrijving
Biforia zijn karakteristieke architectonische elementen die voornamelijk voorkomen in de Romaanse en Gotische bouwkunst, maar ook in de Renaissance en het 19e-eeuwse historicisme. De naam is afgeleid van het Latijnse 'bis' (twee, tweemaal) en 'foris' (deur of opening), wat verwijst naar de tweedelige structuur. Elk van de twee openingen is doorgaans voorzien van een boog, en soms omvat een grotere boog het gehele dubbele venster. Het centrale scheidende element is vaak een slanke zuil met een basement en een kapiteel, ook wel 'deelzuil' of 'deelzuiltje' genoemd. In bakstenen architectuur of de latere Gotiek kon dit ook een eenvoudige gemetselde pilaar zijn. Biforia werden voornamelijk toegepast in sacrale gebouwen, soms in meerdere verdiepingen boven elkaar, maar waren ook te vinden in wereldlijke constructies. Een 'blind biforium' is een variant waarbij de openingen niet doorlopen en enkel als decoratief element dienen.
Historische context en toepassing
Het gebruik van biforia ontstond reeds in de late oudheid en de vroegchristelijke architectuur, en werd vooral gebruikelijk in West-Europese pre-Romaanse, Visigotische en Asturische kerken. Ze speelden een belangrijke rol in de Moorse en Mudéjar-architectuur op het Iberisch schiereiland. Hoewel ze populair waren in de Romaanse en Gotische stijlen, raakte het biforium grotendeels in onbruik tijdens de Barok en het Classicisme, vaak vervangen door elementen zoals het Venetiaanse venster. Echter, in de 19e eeuw kende het een heropleving binnen het eclecticisme, de neoromaanse en neogotische architectuur.
Gebruikte bronnen: