Bevriezingsschade
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Schade aan bouwmaterialen of constructies veroorzaakt door de volumetoename van water bij bevriezing in poriën, scheuren of holtes.
Omschrijving
Bevriezingsschade, ook wel vorstschade genoemd, ontstaat wanneer water in de poriën en scheuren van bouwmaterialen bevriest. Water zet bij bevriezing ongeveer 9% uit. Als er onvoldoende ruimte (lucht) in de poriën aanwezig is om deze uitzetting op te vangen, ontstaat er interne druk. Wanneer deze druk de treksterkte van het materiaal overschrijdt, ontstaan er microscheuren. Na herhaalde vries-dooi-cycli kunnen deze microscheuren zich ophopen en leiden tot zichtbare schade, zoals scheuren, afbrokkelen of afschilfering van het oppervlak.
Oorzaken en factoren
Het risico op bevriezingsschade wordt beïnvloed door verschillende factoren. Poreuze materialen, zoals bepaalde soorten baksteen, natuursteen en beton met een hoge water-cementfactor, zijn gevoeliger omdat ze meer water kunnen opnemen. Ook een slechte waterafvoer draagt bij, doordat materialen langer nat blijven en er meer vocht kan binnendringen. De aanwezigheid van dooizouten kan de gevoeligheid voor vorstschade aanzienlijk verhogen, wat kan leiden tot een ander schadebeeld, zoals afschilfering en verbrijzeling van het oppervlak, met name op horizontale vlakken. Ook de kwaliteit van het metsel- of voegwerk speelt een rol; verkeerde materiaalkeuze of een slechte vulling van voegen kan leiden tot meer vochtopname en daarmee een verhoogd risico op vorstschade.
Voorkomen van bevriezingsschade
Om bevriezingsschade te voorkomen, is het gebruik van vorstbestendige materialen essentieel. Vorstbestendige materialen hebben een structuur met voldoende gesloten poriën die de volumetoename van bevriezend water kunnen opvangen. Bij beton kan de vorst-dooizoutbestandheid verbeterd worden door het gebruik van luchtbelvormers, die fijne luchtbelletjes in het mengsel creëren en zo ruimte bieden voor het uitzettende water. Goede detaillering en afwatering rond bijvoorbeeld vensterbanken en afdekstenen is belangrijk om overmatige vochtopname in metselwerk te beperken. Bij metselen tijdens de winterperiode moeten maatregelen worden genomen om te voorkomen dat vers metselwerk bevriest, zoals het afdekken van materialen en tijdig stoppen met werken bij dalende temperaturen. Bij waterleidingen is isolatie cruciaal om bevriezing en schade te voorkomen.
Vergelijkbare termen
Vorstschade
Gebruikte bronnen: