Beveiligingsschakelaar
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een beveiligingsschakelaar, zoals een aardlekschakelaar of installatieautomaat, is een automatisch werkende schakelaar die elektrische circuits onderbreekt bij fouten zoals lekstroom, overbelasting of kortsluiting om schade en gevaar te voorkomen.
Omschrijving
Beveiligingsschakelaars zijn essentiële componenten in elektrische installaties. Een veelvoorkomend type is de aardlekschakelaar (ook wel differentieelschakelaar genoemd), die lekstromen naar aarde detecteert door het verschil te meten tussen de stroom op de fase- en nuldraad. Wanneer dit verschil een bepaalde waarde overschrijdt, onderbreekt de aardlekschakelaar de stroomtoevoer zeer snel om elektrocutie en brand te voorkomen. Naast aardlekschakelaars zijn er installatieautomaten, die beveiligen tegen overbelasting en kortsluiting. Een aardlekautomaat combineert de functies van een aardlekschakelaar en een installatieautomaat in één apparaat. Beveiligingsschakelaars zijn verplicht in moderne elektrische installaties volgens normen zoals NEN 1010 in Nederland en AREI in België en worden toegepast in diverse gebouwen. Regelmatige controle, bijvoorbeeld met een testknop, is belangrijk voor een goede werking.
Soorten Beveiligingsschakelaars
Binnen de categorie beveiligingsschakelaars worden diverse types onderscheiden op basis van hun specifieke beveiligingsfunctie:
* Aardlekschakelaar (Differentieelschakelaar): Detecteert en onderbreekt de stroomtoevoer bij lekstromen naar aarde. Beschermt met name personen tegen elektrocutie en voorkomt brand door lekstroom.
* Installatieautomaat (Zekeringsautomaat, Groep): Beveiligt de elektrische installatie tegen overbelasting en kortsluiting. Schakelt automatisch uit bij te hoge stroom als gevolg hiervan.
* Aardlekautomaat (Differentieelautomaat, Combimaat): Combineert de functies van een aardlekschakelaar en een installatieautomaat. Biedt bescherming tegen lekstroom, overbelasting en kortsluiting binnen één component.
* Werkschakelaar (Lastscheider): Een schakelaar nabij een apparaat of machine om de stroomtoevoer veilig te onderbreken voor onderhoud of reparatie. Deze zorgt voor een zichtbare mechanische scheiding van het circuit.
Regelgeving en Verplichting
In Nederland schrijft de NEN 1010-norm voor dat elektrische installaties voorzien moeten zijn van beveiligingsschakelaars. Sinds 2005 is in woningen met een bouwvergunning van na deze datum de toepassing van aardlekschakelaars met een aanspreekstroom van maximaal 30 mA verplicht. Ook dienen er minimaal twee aardlekschakelaars te worden geïnstalleerd bij meer dan één eindgroep. Achter elke aardlekschakelaar mogen maximaal vier groepen (installatieautomaten) worden geplaatst. In België worden de bepalingen omtrent differentieelschakelaars geregeld in het AREI, dat onder andere een algemene aardlekschakelaar van maximaal 300 mA type A voorschrijft en 30 mA aardlekschakelaars voor vochtige ruimtes en specifieke apparaten zoals wasmachines en vaatwassers.
Vergelijkbare termen
Aardlekschakelaar
Gebruikte bronnen: