Ballonframing
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Ballonframing is een traditionele houtskeletbouwtechniek waarbij lange, doorlopende verticale stijlen vanaf de fundering tot aan de dakrand reiken, zonder onderbreking door verdiepingsvloeren.
Omschrijving
Ballonframing is een bouwmethode die voornamelijk in de 19e eeuw populair was in Noord-Amerika. Kenmerkend zijn de lange, ononderbroken verticale houten stijlen die de volledige hoogte van het gebouw beslaan. De vloerbalken van tussenliggende verdiepingen worden aan deze stijlen bevestigd, bijvoorbeeld door ze in de stijlen te laten dragen en te spijkeren. Het is een vroege vorm van lichte houtskeletbouw, waarbij veel lichtere stijlen worden gebruikt in vergelijking met traditionele zwaarhoutskeletbouw (timber framing), en de verbindingen voornamelijk met spijkers worden gemaakt in plaats van met pen-en-gatverbindingen. Historisch gezien was ballonframing aantrekkelijk omdat het minder geschoolde arbeid vereiste dan zwaarhoutskeletbouw en sneller op te bouwen was, zeker met de opkomst van machinaal gemaakte spijkers en gezaagd hout. Een significant nadeel van ballonframing is de brandveiligheid, omdat de doorlopende spouw tussen de stijlen als een schoorsteen kan fungeren en brand snel van de ene verdieping naar de andere kan verspreiden. Hoewel minder gebruikelijk in moderne constructies, kan ballonframing nog steeds worden aangetroffen in oudere gebouwen en bij renovatieprojecten.
Vergelijking met Platform Framing
Het belangrijkste verschil tussen ballonframing en platform framing, de meest gangbare methode vandaag, zit in de manier waarop de muren en vloeren op elkaar aansluiten. Bij ballonframing lopen de stijlen van de buitenmuren ononderbroken door van de fundering tot de dakrand. De vloerconstructies worden daarbij aan de zijkant van de stijlen bevestigd. Bij platform framing daarentegen wordt elke verdieping afzonderlijk opgebouwd. De muren van een verdieping staan op de vloer van de verdieping eronder, die als een 'platform' fungeert. Dit creëert van nature brandonderbrekingen tussen de verdiepingen en maakt het gebruik van kortere houtlengtes mogelijk.
Voor- en Nadelen
Voordelen van ballonframing waren historisch gezien de snelheid van bouwen en de lagere eisen aan de vaardigheid van timmerlieden, evenals de mogelijkheid om hoge, ononderbroken wanden en ruimtes te creëren, wat nuttig kon zijn voor bijvoorbeeld hoge plafonds of grote ramen. Nadelen omvatten de noodzaak voor lange, doorlopende houtlengtes, wat duurder en moeilijker verkrijgbaar kon zijn, en vooral het verhoogde risico op snelle brandverspreiding via de doorlopende spouwen. Ook kan het installeren van isolatie in de doorlopende muurspouwen lastiger zijn.
Gebruikte bronnen: